Column vaan Leonie Cornips euver artikel “Kind moet over op plat”

Door Leonie Cornips

“Kind moet over op ‘plat’”, waor de kop in De Limburger op donderdag 19 juli 2018 bove ’n artikel vaan verslaaggever Jule Peeters. Boerum besteit de Limburger zjus noe aondach aon ’t Limburgs op de peuterspeulzaol en boerum op dees meneer? Tot iech naomens de lierstool Taolcultuur in Limburg pleit veur mietaolege peueterspeulzaole sjreef iech in twie ieder columns (hei en hei), en euver de urgentie um aondach te besteie aon d’n touwkoms vaan ’t Limburgs (’t Limburgs is de oficieel benaoming volgens ’t Europees Handves veur regionaol taole of minderheidstaole, ouch al hanteert de Provincie Limburg de neumer streektaol en sprekers in Limburg dialek of plat), sjreef iech hei en hei.

’t Verslaag in De Limburger bevat dus niks nuis. D’n député vaan Cultuur vaan de Provincie Limburg zag in november 2017 al touw op basis vaan oonderzeuk door miene lierstool ’n taolbeleid te oontwikkele veur peuterspeulzaole in Limburg. De organisaties in Limburg die ziech bekummere um de touwkomstege vitaliteit vaan ’t Limburgs deile in oktober 2015 dit pleidooi in ’t visietök “Sjiek is miech dat!”, wat es belaankrieken inbringk deende veur d’n Erfgoodnota vaan de Provincie Limburg.

Expertise

Dao is dus niks nuis oonder de zon neve tot dezelfde Limburgse organisaties same mèt ’t Hoes veur de Kunste op verzeuk vaan de Provincie Limburg aofgeloupe juni de kadernota ’n Laeve lank Limburgs höbbe ingedeend mèt dao-in ‘nen herhaolden oproop veur taolbeleid op de peuterspeulzaol. De organisaties in Limburg stoon hei-in neet allein. De greuj vaan mietaolege sprekers in Nederland dwingk sjaolbestuurders laankzamerhand nao te dinke en te investere in aw en nui vörm vaan twietaolegheid. De samestèllers vaan ’t recent versjene KNAW rapport “Verkenning Talen in Nederland – Talen voor Nederland” geve zelfs touw tot ‘t oonderwies in Nederland, zjus wie ‘t bestuur en de polletiek, de groete veranderinge in taole en culture en de greujende mietaolegheid in Nederland neet mie kint bijhawwe. Um ’t taolbeleid op de peuterspeulzaol in Limburg in ’t kader vaan touwkomstege beleidslijne in Nederland te zien, is ouch in Limburg ’ne mentaliteitsumslaag nudeg um taoldiversiteit neet es achterstand meh es riekdom te zien.

De kadernota ’n Laeve lank Limburgs mèt dao-in e pleidooi veur taolbeleid veur de Limburgse peuterspeulzaole reup noe reacties op, ouch umtot ’t verslaag vaan Jule Peeters in De Limburger wel erg bezije de woerheid is. ’t Keend op de peuterspeulzaol moot hielemaol neet “over op het plat” en ’t Nederlands weurt zeker neet ingeruild veur ’t Limburgs. De bedoeling vaan ’n taolbeleid is tot de peuterspeulzaole die dat wèlle, en die ziech daomèt in kwaliteit goon oondersjeie, ’t Limburgs geliekwierdeg aon ’t Nederlands aonbeeje.

Veur de nudege expertise höb iech gesprekke geveurd mèt collega’s vaan ’t Sintrum Frysktalige Berne-opfang (SFBO) in Friesland, die sinds de jaore tachteg leidsters in de veursjaolse opvaank oondersteune bij ’t vörm geve vaan beleid en praktijk vaan Fries-Nederlandse twietaolegheid in de peuterspeulzaole. Veur ’n dergelek beleid is betrokkenheid vaan awwers en leidsters cruciaol, evenes budget vaan de provincie um kwaliteitscertificeringe veur peuterspeulzaole/kinderopvaank oet te kinne reike en educatiemateriaol te oontwikkele. Daoneve zal in ’t curriculum veur kideropvaank-/peuterspeulzaolleidsters kinnesoontwikkeling euver mietaolegheid aongebooje mote weure mèt aondach veur ’t Limburgs es regionaol taol.

Hökske vaan achterstandsdinke

Oet ’t redactioneel commentaar vaan De Limburger bliek tot ouch de journalistiek ‘ne mentaliteitsumslaag zal mote doormake. “Kinderen moeten plat leren praten” is ’n zaak vaan hun awwers stèlt de redactie. Jao, dat is zoe, meh kinder goon al hiel joonk nao de kinderopvaank/peuterspeulzaol boe leidsters en vrijwèllegers, allewel mèt leefde veur de kinder en hun werk, neet gesjaold zien in taolege en mietaolege oontwikkelinge vaan peuters. Es oet oonderzeuk bliek tot in gans Europa de peuterspeulzaole/kinderdaagverblieve ’t doorgeve vaan lokaal minderheidstaole de nek um drejje (De Houwer 2017) door oonkunde euver mietaolegheid, daan moot iemes ingriepe. Daoneve vèlt ‘ne peuterspeulzaol neet onder ’t Ministerie vaan oonderwies meh oonder de gemeinte.

Daoneve is De Limburger neet ech op de huugde vaan actueel bevindinge vaan taolwetensjappelek oonderzeuk. In 2015 lègk dezelfde redactie ’n onterech verband tösse dialekspreke, achterstandshoeshawwes (!) en lieggelètterdheid. En in ’t commentaar vaan dees week lees iech: “Met enige regelmaat constateren onderzoekers taalachterstand bij kinderen in Zuid Limburg”. Meh ’t tegendeil is ’t geval! Recent oonderzeuk toent tot dialeksprekende kinder eve vlot of laankzaam ’t gehiel vaan Nederlandse wäörd liere es eintaoleg Nederlands sprekende kinder (Francor e.a. 2017), dialeksprekende kinder laote hoeger CITO scores zien veur ’t spelle in ’t Nederlands es eintaolege Nederlandse kinder, dialeksprekende kinder score significant hoeger op take die selectieven aondach mete es eintaoleg Nederlandsprekende kinder in Utrecht (Blom e.a. 2018) en kinder in Limburg oet gróp 8 score zoewiezoe hoeger op de CITO-toets es lierlinge oet ander provincies (Hemker 2016).

Bèste journaliste, kom oet eur hökske vaan achterstandsdinke vaandan en zeet bereid mèt frisse ouge euver taolege oontwikkeling vaan dialeksprekende kinder te sjrieve.

Mestreechse vertaoling: Bèr Brounts

Verwijzinge

Blom, Elma, Tessel Boerma, Evelyn Bosma, Leonie Cornips, Emma Everaert. 2017. Cognitive advantages of bilingual children in different sociolinguistic contexts. Frontiers in Psychology: Cognition. 8:552, 1-12. Open-access article, doi: 10.3389/fpsyg.2017.00552

De Houwer, Annick. 2017. Minority language parenting in Europe and children’s well-being. In N. Cabrera & B. Leyendecker (Eds.), Handbook of Positive Development in Minority Children (pp. 231-246). Berlin: Springer.

Francot, R.J., Kirsten van den Heuij, Elma Blom, Wilbert Heeringa and Leonie Cornips. 2017. Inter-individual variation among young children growing up in a bidialectal community: The acquisition of dialect and standard Dutch vocabulary. In Language Variation – European Perspectives VI. Isabelle Buchstaller and Beat Siebenhaar (eds.). Studies in Language Variation 19, pp. 85–98.

Hemker, B. 2016. Jaarlijke meting Taal en Rekenen 2016: Peiling van de taalvaardigeid en rekenvaardigheid in jaargroep 8 van het basisonderwijs. Ongepubliceerd, CITO Arnhem.