De taal van meziek en theater

(Zösters)

In de Limburgse taal is ’t lestig óm zich te verwaere taege ’t sjtandaard Nederlands. In alle officiële institute en in ’t óngerwies  wurt ’t Nederlands gesjpraoke en gesjreve. Mer men zuut det in meziek en theater de Limburgse dialekte royaal in opmarsj zeen. De ganse daag door kan men via radio verzekerd zeen det ummer mieë artieste hun tekste in ’t Limburgs op meziek zètte. En det zeen besjlis neet allein vastelaovessjlagers. Want went die nog èns daobie opgetèld zouwe waere zou men twieë regionale zenders kónne völle. Jeder jaor waere hónderde nuje leedjes ingesjtuurd veur ’t Limburgs Vastelaovesleedjes Konkoer. Boetedet kènt bekans jeder plaats zien eige vastelaovescompetitie

Dialekpop

De popgroep dae ouch boete de provinciegrenze ‘t meis bekènd is, is zónger twiefel  Rowwen Hèze. De teks “‘t Is ’n kwestie van geduld, rustig wachten op de dag dat heel Holland Limburgs lult”, sjtuit model veur ’t groate zelfvertroewe womit Limburgse zengers zich in hun eige taal oetdrökke. Gé Reinders is ein  voorbeild van eine singer-songwriter dae ouch boete de provincie zien publiek zeuk en vundj. Mer regionaal geuf ’t väöl mieë artieste die hunne waeg gevónje höbbe nao YouTube en Spotify. Ein paar daovan zeen: Beppie Kraft oet Mesjtreech, Jack Vinders oet Kirkraoj, Suzan Segers oet Remunj, de Janse Bagge Bend oet Zöstere, Ton Engels oet Panninge, Arno Adams oet Belfeld en Paul van Loo oet Heële. Zie zeen nog allemaol sjprènglaevend, mer boewe wiejer op de traditie die door óngertösje gesjtórve dialectzengers wie Jo Erens en Frits Rademacher is begoos.

De taal van de Koele

Ein bezunjere plaats in de dialekmeziek haet de groep Carboon, die in de jaore 70 mit de albums ‘Witse nog Koempel’ en ‘D’r letste Koempel’ ein enorm succes hawwe in Limburg. Zie brachte mit hun tekste en meziek de nostalgie van ’t laeve van de kómpels ónger weurd, zónger die te idealisere. Door de miensjloeting woor veur Limburg in economische zin ein flink gaat gevalle. Jederein wós ouch mit wieväöl ambras en ozel de kómpels wirkde. Mer neet weg te dènke woor de samewirking en de vrundjsjap.  In 2016 trog Carboon nog eine kieër volle zalen bij een reünie van de nog in laeve zeende leje van de band.

Dialektheater

Ouch op ’t gebied van theater kènt de Limburgse taal ein lange traditie. Al in ’t begin van de veurige ieëuw wórte in Mesjtreech de zoagenaamde “kemikke opera’s” (komische opera’s) opgeveurd in de sjtadstaal. Daobie wórt dankbaar gebroek gemaak van bekènde operamelodieë óm de tekste op meziek te zètte. De meis bekènde zeen De kaptein vaan Köpenick’ en Trijn de Begijn’ van de handj van Fons Olterdissen. In Mesjtreech trèkken de dialekmusicals van de Mestreechter Operette Vereineging en van ‘t  Mestreechs Volleks Tejater aovend aan aovend volle zale. Veldeke Krink Mesjtreech droog tot veur kort nog jeder jaor zien sjteinke bie mit Veldeke Vastelaovends Cabberèt. Mer ouch boete Mesjtreech wórte al vreug revues en leedjesaovende opgeveurd. Zoa wie in Zitterd en in Venlo. Die traditie is nog ummer laevendig. De toneelgezelsjappe die in de Limburgse sjtaej en dörpe in plaatselikke taal oetveuringe op de plenk brènge zeen neet te tèlle.

‘t Is vraemp en sjpietig, mer weer kómme neet d’r aan ónger door: het officiële Limburgse volkslied hèt “Limburg mijn vaderland”, baeter bekènd es Waar in ’t bronsgroen eikenhout’ en is gesjreve in Sjtandaard Nederlands.