D’rbie heure of neet? Column van Lotte Thissen
“Wo kumps te vandan?” Waem dees vraog te heure krieg, weurt gezeen en besjtempeld es ‘angers’ of aafwiekend van ’n bepaolde norm. Mien etnografisch óngerzeuk in de Limburgse sjtad Remunj geuf aan baeter neet meer te vraoge “wó kumps te vandan?” en neet te kalle van ‘autochtoon’ en ‘allochtoon’.
Meertaligheid in Limburg
De provincie Limburg weurt döks geassocieerd mit vastelaovend, kattelieke en ’t gebroek van dialek en de zaachte g. Mien sjtudie nao ’t dageliks taalgebroek van miense in Remunj leut aevel zeen det de provincie, net wie de Randjsjtad, ’n gebeed is wo meertaligheid en culturele diversiteit besjteit. In Remunj zeen d’r interessante ontmoetinge en combinaties tösse sjpraekers van waat veer zeen es dialek, ’t Nederlands, ’n mondiale taal wie Ingels en migratie- en mobiliteitstale wie Arabisch en Turks. Daonaeve is d’r een groot versjil tösse waat miense zègke det ze doon en waat ze werkelik doon; de mit-eigeneer van ’n supermert vónj det ’t veur hem, es Turk, blöd is om plat te kalle, maar ónger mien veldjwerk höb ich hem ederen daag dialek heure kalle mit klantje naeve allerlei anger tale.
Autochtoon of allochtoon?
Mien óngerzeuk gif zo inzich in de menere wo-op miense in Limburg aldaag talig mit ein ómgaon. Welke talige middele gebroeke ze óm zich aan te sjpraeke en ’t geveul te höbbe d’r waal of neet bie te heure op ’n bepaolde plek? Dees kwesties zeen wichtig in ’n meertalige en cultureel diverse waereld wo-in veer ós ederen daag bevraoge op basis van taal en cultuur euver waem dé Nederlander of dé Limburger is en waem neet. Miense zeen in aldaagse en, op ’t eerste gezich, ónsjöldige ontmoetinge aan ei sjtök grenze aan ’t trèkke tösse ‘veer’ en ‘zie’ door talige gebroeke. De besjrievinge van dit zich dageliks treffe lere ós det ederein zich boetenlands of out of place kan veule, ouch al kump emes (al generaties lang) oet Remunj, Den Haag of Marokko. Zo zólle twee mansluuj in mien óngerzeuk, gebaore in ‘Holland’, autochtoon zeen, maar ze blieke zich allochtoon te veule in häör eige landj, in Limburg. Miense zeen ederskeer bezig mit talking in and out of place van zichzelf en angere, zónger te kieke nao häör gebaorteplek of achtergróndj en waat of wie ze kalle.
Wo kumps te vandan?
De vraog “wo kumps te vandan?” zaet daoróm neet väöl en zit emes weg es boetesjtäönder dae d’r neet bie heurt, ouch al veult deze persoon juus ’t taegegesjtèlde. De veldjwerkbevinjinge oet Remunj laote zeen det geveules van d’r waal of neet bie heure sterk aafhange van de plek wo veer op det ougeblik zeen. Dit maak terme wie autochtoon en allochtoon willekeurige containerbegrippe die miense beperke en gein inzich gaeve in de werkelike ervaringe en praktijke van luuj.
’t Feit det emes d’r ‘angers’ oetzuut of boete Limburg gebaore is, wilt neet zègke det deze persoon gein dialek sjprik. De vraog “wo kumps te vandan?” of ’t label ‘allochtoon’ kan dan ouch ’n pienlike ervaring oplevere. Ich pleit d’r daoróm veur det veer bie kinnesmaking mit noew miense aope zeen door eers te vraoge waatver taal wae kónne kalle in plaats van medein Nederlands, Ingels, dialek of wèlke taal dan ouch te keze.
Lotte Thissen haet op dónderdaag 11 januari 2018 häör proofsjif “Talking in of out place. Ethnographic reflections on language, place, and (un)belonging in Limburg, the Netherlands” verdedig. Dae gaer ’n digitale versie van häör proofsjrif wilt, kan ’n mailtje sjikke nao lottethissen@hotmail.com.