Interview mèt Yuri Michielsen, de maan achter de Limburgse spellings-app

Vaan Mestreech nao Amerika en weer trök

De aofgelaope maonde is nogal get te doen gewees euver ’ne nuien app, Swiftkey genaomp, dee ’t sjrieve vaan de Limburgse taol gemekeleker zouw kinne make. Wieste de Limburgse taol in al zien variante moos sjrieve, dao-euver weurt al decennia laank gestecheld en gevreigeld. Dus de belaofte tot ’t noe allemaol väöl einvoudeger zouw weure, zörgde veur gespitsde oere en geslepe metser. Kaom dee spellingsapp soms oet de loch valle? Nein, nao bleek waor dat ’t wèrk vaan Yuri Michielsen, dee – wie dat op de universiteit neet oongebrukelek is – in alle stèlte aon de veurbereiing vaan zien taolkundeg kinneke gewèrk had. In samewèrking mèt zien vrun bij IT-gigant Microsoft had heer ’ne Limburgse variant oontwikkeld vaan ’n digitaal toetsebord, wat gebruuk kint weure es hölp bij ’t sjrieve vaan Limburgse dialekte op smartphone of tablet. Dao stoonte de dialekkinners bij Veldeke vaan te kieke. De ierste reactie waor daan ouch aofhawwend: kós dat wel good goon? Eín spelling veur al die versjèllende dialekte? Waor dit neet d’n doedsteek veur de Veldeke spelling, die al sinds 2003 weurt aongepreze es veurbeeld vaan wie ’t huurt? Meh Yuri wèt zie werk good te verkoupe. Heer kós dudelek make tot d’n app ’n verbetering beteikende veur de praktijk vaan ’t Limburgs sjrieve. Vaan d’n eine kant liet d’n app genóg ruimte um versjèlle in spelling touw te laote, vaan d’n andere kant stuurt ’r wel in de riechting vaan ’n zeker uniformering. En daobij gelt de Veldeke spelling nog ummertouw es riechtinggevend.

Wee is Yuri Michielsen?

Este allein zien veurnaom zouws wete, zouwste nog kinne dinke tot Yuri Michielsen oet Rusland kump, meh heer is toch ech ’ne Mestreechse jong. Ziene pap kaom oet Nazareth, zien mam oet ’t Blauw Dörp, twie riechtege Mestreechse volkswieke. Heer góng nao de lieger sjaol in Wolder en nao ’t Atheneum bij ’t Veldeke College aon de Ayvalaon. Umtot ’t in zien femilie neet vaanzelfsprekend waor totste daonao góngs studere, heet heer iers nog e paar jaor gewèrk, wat häom in oondermie Den Haag en Rotterdam brach. Meh umtot heer liere leuk voont en umtot de meugelekheid veur ’n studiebäörs aofleep, heet heer ziech toch ingesjreve bij de Rechtefaculteit vaan de Universiteit in Mestreech. “Este neet wèts watste wèls daan geiste rechte doen”, zeet heer dao zelf euver. Meh dat bleek ’n gelökkege käös umtot heer dao e paar hoeglierare trof die ’t good mèt häöm veur hadde en die inzaoge tot heer good kós studere. “Die höbbe miech geholpe, miech door die studie en op de universiteit weegwies te make. Es jong vaan mienen achtergroond wètste dat soort dinger neet.” Diezelfde hoeglierare höbbe häöm ouch aongezat um mèt te doen aon ’n Europese competitie, die heer mèt zien team glansriek wónt. Daonao kraog heer te hure: de moos ins dreuver dinke um nao Harvard te goon. ’t Leek häöm wel leuk um ’n tiedsje in Amerika te verblieve en dus solliciteerde heer. En woort aongenome veur ’n master studie. Meh dat kos ’nen houp cent en die had heer – ondaanks ’t binnesleipe vaan versjèllende studiebäörse – neet genóg. Toen heet de universiteit bijgesproonge oonder de conditie tot heer nao zien studie in Amerika trök zouw koume nao Mestreech um hei zie proofsjrif te sjrieve. En zoe is ’t gebäörd.

Praote veer hei Mestreechs of Nederlands?

Trök in Mestreech veel häöm op tot op de universiteit ’n twiedeiling bestoont tösse de mètwèrkers die dialek praotde en die wat Nederlands praotde. Een wee dialek spraok dee wèrkde veurnaomelek bij ’t euvereg personeel, oonder de wetensjappeleke staaf woort allein Nederlands gesproke. Umtot heer vaan hoes oet geweend waor um Mestreechs te praote, doog heer dat ouch es heer beveurbeeld op ’t sikkertariaat waor. Meh dat kaom häöm op sjamper opmèrkinge te stoon vaan zien collega academici. “Oh, spreken we hier nu Limburgs?” kraog heer daan te hure. Daodoor is heer ziech eigelek goon intressere veur de wèrking vaan taol. En wie ’n mètwèrkster vaan ’t sikkertariaat häöm ins vroog um get in ’t Mestreechs op te sjrieve, mós heer tot zien eige verbazing erkinne tot heer neet wis wie dat mós. “Iech dach bij mien eige: ’t is toch eigelek knatsjgek. Iech sjrijf in ’t Nederlands, in ’t Ingels, in ’t Duits en in ’t Frans en daan vraog miech iemes get in ’t Limburgs te sjrieve en iech höb gein idee.” Binnegeloupe bij d’n academische bookhandel, mós heer constatere tot dao bekans niks te vinde waor euver de Limburgse taol. Allein de Mestreechsen dictionair vaan Endepols waor te lievere. Dat waor veur Yuri ’nen umslaag. Vaan toen aof aon is heer materiaol goon verzamele en mèt lui goon praote. Vaan toen aof aon is ’t belke goon rolle. In Nederland weurt ’t Limburgs es minderwierdeg besjouwd en este mèt e Limburgs accent praots, weurste neet serieus genome. Meh in Amerika mèrkde heer tot dao hiel väöl taolkundege zjus geïntresseerd zien in ’t Limburgs: “De mieste spreke allein Ingels meh es taolkundege höbbe ze gelierd um op ’n ander meneer nao taol te kieke. Die begriepe wie ’n taol wèrk. Daan mèrkste ouch wie wijer totste eweg bis oet de geijkde petroene, wie gewoener ’t weurt um nao ’t Limburgs te loere wie nao eder ander taol. Daan zitste neet mie vas aon dat soort opvattinge vaan: Limburgs is oondergesjik aon ’t Nederlands.”

Limburgs vaanoet Amerika bekeke

Wie Yuri in Amerika waor lierde heer ouch zienen huidege maan kinne. Dat is de reie tot heer vaan de aofgeloupe 14 jaor ’rs zeker 10 in San Francisco heet doorgebrach. Meh dat waor gein aonleiing um vaan zien belangstèlling veur de Limburgse taol aof te zien. Integendeil. Same mèt gerinnommeerde Amerikaonse adviseurs riechde heer de Limburgse Akademie op mèt es doel de Limburgse taol touwgaankelek te make veur e groet publiek én spraokwetensjappers um zoe ’n contributie aon ’t behaajd vaan de spraok te lievere. Tot de computer daobij ’n prominente rol zouw speule en tot digitalisering veurop mós stoon, waor veur Yuri ’n vaanzelfsprekendheid. Meh bij Veldeke voont hier toentertied (2007) neet genóg animo um same te wèrke. Dus verzamelde die academie op eige huitsje alderlei tekste en mèt hölp vaan vrijwèllegers woorte dao wäörd en citate oetgehaold en ingeveurd in ’n database veur ’nen dictionair. Oondertösse is de meneer vaan wèrke vaan die academie einegszins achterhaold door de nuiste computertechnieke. Noe kinne tekste (nao touwstumming vaan de auteurs) einvoudeger weure gedigitaliseerd. Daorum heet Yuri e nui projek opgestart oonder de naom Limburgs Corpus Dictionair. Daobij maak heer wel nog daankbaar gebruuk vaan de door de academie verzamelde database, meh wèrk mèt geavanceerder middele aon d’n opbouw vaan e “corpus”, ’n groete verzameling tekste. Neve ’t feit tot nui technieke nuujde tot aonpassing vaan de planne, wouw Yuri aon zie nui projek ouch mie staotus geve. Vaandao tot ’t projek is oondergebrach bij de lierstool Limburgse Taolcultuur aon de universiteit vaan Mestreech, boe Leonie Cornips de scepter zwejt. Oeteindelek doel is te koume tot ’nen dictionair veur de ganse Limburgse taol in al zien spellingsvariatie. Meh dat projek is noe ouch de basis gewore veur de oontwikkeling vaan de nuie Limburgse spellingsapp vaan Swiftkey.

Microsoft geit Limburgs

Wie krijg ‘ne Mestreechse wetensjapper Microsoft zoe wied um mèt häöm in zie te goon veur ’ne Limburgse spellingsapp? Dat is vaan d’n eine kant neet zoe vreemp es ’t liekent umtot wie gezag de belangstèlling veur ’t Limburgs oonder internationaal taolwetensjappers groeter is es veer wel dinke. Daoneve kriege mètwèrkers vaan groete IT-bedrieve wie Microsoft en Apple dèks einen daag in de week vrij aof um aon hun eige projekte te wèrke. En este daan ’nen taolkundege “vakidioot” höbs, wie Yuri ze neump, daan kin ’t zoe mer gebäöre tot e Limburgs toetsebord op d’n agenda kump. Meh ‘ne persoenleke band mèt zoe’ne vakidioot wèlt ouch wel helpe um zoe get vaan de groond te kriege. Yuri wis tot versjeie IT-bedrieve bezeg waore mèt die oontwikkeling en heer kint de lui die daomèt bezeg zien. ’t Waor daan ouch gein verrassing wie Microsoft op e gegeve momint bij häöm kaom mèt de vraog of heer dao-aon mèt wouw wèrke. Tot heer besjikde euver ’n groete database vaan Limburgse wäörd mèt spellingsvariatie, heet dao zeker ouch bij mètgeholpe want dat materiaol kós Microsoft good gebruke. En daan is ’t ’n kwestie vaan vlot handele, zeet Yuri. Dat is neet get vaan volgend jaor ’ne kier, dat is medein actie. Dus heer heet dee zelfden daag nog ’n Skype-aofspraok gemaak um te kieke wat zie wouwe en wat heer aon meugelekhede had. Daonao waor ’t veural e paar maond hiel hel wèrke. Zien collega’s op de universiteit wiste toen nog nörgens vaan, ouch Leonie Cornips neet. Pas midde juli, wie alles in kanne en kroeke waor, is heer mèt ’t rizzeltaot nao boete gekoume. Toen waor ’t eve aofwachte wie de reacties zouwe zien. Leonie Cornips pakde de zaak medein op en heet same mèt Yuri geregeld tot dao genóg reuring en publiciteit woort geginnereerd. Veldeke waor wie gezag iers kritisch meh heet ziech laote euvertuige door de klaorbliekeleke veurdeile vaan de Swiftkey-app. Noe is ’t kieke wie de gebrukers ’t nui instrumint goon oppakke en appreciëre.

Veur ‘n praktische meneer vaan umgoon mèt de taol

Euver de te verwachte effekte vaan ’t gebruuk vaan ’t Limburgs toetsebord heet Yuri oetgesproke opvattinge. Heer is veurstaonder vaan ’n praktische en realistische meneer vaan umgoon mèt de taol. De kins de lui neet dwinge um ’n bepaolde spelling te hantere. Meh este meugelekhede beejs, daan hölp dat. Vaanoet de wetensjap zeet Yuri te wete tot dat ouch hölp um spellingsvariatie trök te dringe en tot mie standaardisatie te koume. In zien wäörd: “Este lui get door de stroot duis, daan weurt ’t gei plezeer um ’n taol te gebruke. En ’t moot zjus e plezeer zien. Iech zouw zelf lever mie standaardisatie zien umtot iech weet totste dao mie mèt kins doen. Meh es de lui ’t neet gebruke, es de lui ’t toch anders doen, daan kinste dat neet opdringe. Dus mooste ouch ander meugelekhede ope hawwe este wèls tot ’t gebruuk weurt.” Zien verwachting is tot door d’n app vaan Microsoft noe mie lui Limburgs goon sjrieve es daoveur, ouch lui die dat nog noets gedoon höbbe. En taolkundege höbbe häöm vertèld: wie mie lui goon sjrieve, wie mie ze ziech goon aofvraoge: wie sjrijfste dat noe good?

Op en neer gesjees

Op de vraog wie väöl gebrukers de Limburgse Swiftkey-app oondertösse heet, zeet Yuri tot heer dat wel wèt meh dao-euver vaan Microsoft niks maag zègke. Wat heer wel kwiet wèlt is tot d’n app väöl gebruuk weurt, ouch in vergelieking mèt ander taole die ze höbbe. En dao is heer blij mèt. In ’t Limburgs hèlt me in zien ouge toch te väöl vas aon wie ’t altied gewees is. In plaots daovaan zouwste mote kieke nao wat nudeg is veur d’n huidegen tied en wie veer dao-aon tegemoot kinne koume. Dus zeet heer vasberaoje: “Veer zètte in op ’t digitaole want dat geit toch gebäöre. Dao-in kinste neet achterblieve. En este eve debij blijfs, daan kinste ’t ouch nog zelf sture.” De koumenden tied geit Yuri in eder geval zörge tot zoe väöl meugelek lede vaan Veldeke en ander belangstèllende op de huugte weure gebrach vaan wie ze de spellingsapp kinne gebruke. Daotouw weure veurliechtings-bijeinkomste georganiseerd boe-op heer persoenlek teks en oetlag kump geve euver wie d’n app te installere en touw te passe. Mèt screenshots zal heer de lui stap veur stap dudelek make wie alles wèrk. Mèt ziene partner heet heer aofgesproke tot ze veurluipeg Mestreech es standplaots höbbe. “Dit ligk zoe kort aon m’n hart. Dit wèl iech zoe gere doen. Dat heet us doen beslete de koumende tien jaor hei te zien.” Dat wèlt neet zègke tot heer in deen tied gaaroet neet mie nao Amerika zal goon. Dao zien lui boe heer mèt samewèrk, dao höbbe ze femilie woene. “Dat is wel väöl heen en weer gesjees. Es ’t noe d’n Ooskus waor gewees, dat had gesjeeld. Meh de moos gans nao San Francisco dus daan zitste toch twelf oor in ’t vleegmachien.” Door deen aofstand heet heer nao eige zègke Limburg en Mestreech wel mie liere appreciëre. “D’r zien toch oontzèttend väöl bezunder dinger hei. De ganse levensmentaliteit, de balans vaan wèrke en leve. Dao is ’t dèks allein mer wèrk, wèrk, carrière. Dat liekent sterotiep meh dat is ech zoe. Hei kin me ins lekker op ’n terras goon zitte zoonder tot iemes nao ’n eurke al weer nao ’n volgende aofspraok moot. Dat is ’n väöl flexibeler meneer vaan leve en mèt ein umgoon”, verzöch heer. De koumenden tied kint Yuri dao dus nog volop vaan genete.

Mestreech, 9 oktober 2017
Bèr Brounts

Foto’s: Emily Brounts