Lidioom: Aliksen laot Bolmikolke
Limburgse achtername. Ich gaon veurbiej aan de vraog: waat zien det persies? ’t Geit mich veural hiejeuver: kónne sjrievers get mit die name? Zjuus: die Lust am Text.
In de top-teen van achtername in de provins Limburg sjtaon twie waat ich neum Lidiomatische name, namelik Schreurs en Smeets. Waat is dao noe Limburgs aan? Neet de sjpelling, höbbe v’r gezeen: ein SJ notierde me neet. Smeets is de Limburgse variant van Smits, eine beroepsnaam dae veer oetsjpraeke es Sjmeets. (Efkes: zólle v’r in ein Algemein Limburgs sjmeed sjrieve of sjmeet – ’t miervoud is sjmeej). Anger vraog: mót via de naam Smeets det waord sjmeed besjtaon blieve? Woveur? Wieväöl lierlinge van 6 vwo höbbe eine sjmeed doonde gezeen? Ao jao: ’t guf nag zilversjmeej.
Schreurs is nag problematischer. ’t Guf min miense die weite waat eine sjreur is. Klop: kleiermaeker. De winnende buut dit jaor hoot: Frits Rits der kleermaker. Sjanj sjanj. Hauw dae sjpasmaeker es snieder opgetraoje, allei dan.
Angers gezag (ziesjpaor zoeväöl): waat mótte v’r mit die doezjende en doezjende wäörd oet ’t WLD (Woordenboek van de Limburgse Dialecten) die verwieze nao ’t grei van boere en handjwirksmen en die geine mie kint. ’t grei neet en zeker neet de wäörd. Ich höb waal ins gezöch: de Mannschaft, dao waere oos name waal bewaard: Schuster, Schneider, Schröder; veur de bridsjers: det zien beroemde Duutsje foetballers.
Trök op de waeg dach ich: in verhaole moog me röstig det saort name gebroeke. Gaon v’r: Sjrienemaekers, Sjroepsjtäöker, Teechelbecker, Törfsjtaekers, Vlaaymans. Zelf angere verzinne estebleef…
…dan kan ich wiejer gaon mit ‘beroepsname’: Douvemilkers, Hoonderveutjes, Koelpietersze, Mujerbaeks, Beerkes, Puynbours. Zeiver? Ach, mesjiens is ein ganse rie van dees name hiel aardig veur te laeze. Name van luuj die al veertig jaor in de bak WZW zitte: Wae Zeuke Wirk.
Nuje ziewaeg. Ich mót allewiel dök menutelank naodinke euver eine naam: wie hoot die toch?, mae de beroempste achtername oet de vaderlandjse literatuur, dao kós ich de meiste binne de menuut van veurdrage: Bolmikolke, Kiekertak, Klotterbooke, Nittikson, Peert, Punselie, Surdie Finnis, Taas Daamde, Ten Hompel en de brutaalste: Van der Karbargenbok. Die sjtaon in de roman Bint van F. Bordewijk (versjene in 1934): name van lierlinge oet klas 4D ofwaal de Hel.
Wie ich weit haet noets eine zoeget naogedaon. Woveur aevel neet get minder gekke name verzinne, name die Limburgs kónne zien. Ich dink aan Aliksen, Daabs; det vinj ich eine sjterke: Tienes Daabs, roewe vent dae börgemeister Coba Vrengs in de Maas duujde – ouch good gevónje det vrengs: bars, nors, oet de heugde.
Reagere? redactie@veldeke.net of veldgewas@home.nl
Lidioom is eus rubriek euver ‘t eigene vaan de Limburgse taol. Alle veurege aoflieveringe ziken trök te leze in eus arsjief.