Lidioom: Het van dich
Efkes ein intermezzo – of tössesjpeel: tijdelijke verandering van onderwerp, zaet ’t WNT. Die verangering zól zien det ich mich aafvraog of taalgebróék waal biej (L)idioom heurt. Trök daoveur nao aaflevering EIN. Ónger idioom versjteit de v. Dale: bijzondere, karakteristieke woorden en uitdrukkingen van een taal; het taaleigen. ’t Geit dus um bezunjer wäörd – taalkundig, dink ich. Vreuger heurde me det bekakde kring in waat noe de Randjsjtad geneump waert, neet van ‘broek’ mae van ‘pantalon’ kalde. Det waord pantalon heurt daomit nag neet biej ’t idioom van ’t Nederlandjs. Hoogoet van ei gruupke daftige (Neels). En heurt dit gedeuns waal toet de taalweitesjap?
Dees vräög besjprónge mich wie ich aan ’t prakkedinke woor euver ein artikel van De Limburger mit de kop: ‘Die, het, zie, häör; Limburgers hebben veel woorden voor een vrouw maar wanneer gebruiken ze welke term?’
’t Artikel geit euver ein óngerzeuk nao de perseunlikke veurnaamwäörd van ‘t Limburgs. Det zien d’r nagal get, ich gaef: ich dich doe hae heer geer veer veur vae wae ze zie. De ongerzeukster kaos oet die lang rie allein veur de wäördjes zij (zie) en het. Guf ’t versjille wie: zie haet det gedaon, of het haet etc. Ich sjrief inkel kónkluzie(s) euver. ‘Op jonge meisjes bleken alle verwijswoorden van toepassing: zie, het, die, dat, häöm en häör.’ Bewaar uch det häöm (hem) veur de volgende waek.
Ich verwónjer mich wiejer: ‘Naar de oudere en minder sympathieke vrouwen werd alleen met ze, die en häör verwezen.’
Neet mit ’t (het), mae is det waal zoe? Wiejer: is 54 jaor aod? Waem bepaolt waem sympathiek is? De óngerzeukster? Die zaet: ‘En het mooie was dat dit onbewust gebeurde. Intuïtief.’ Is dit neet veural psychologie? Sjteurt mich det? Belangriek?
Ach, wie ich zoog det ’t neet allein mit taal vandoon hauw mae ouch mit ‘minder sympathiek’, woor ich bang veur verkierde kónklusies. Mós ich aan de zaachte G dinke. Aan ein discussie: hoe heeft men die UIT Hadewych Minis gekrege? Ich zag: wen die G aangebaore zól zien, dan is verbeje en eruit rammen discriminatie. Oei.
Volgende waek weer normaal: häöm op moder ziene fits.
Reagere? redactie@veldeke.net of veldgewas@home.nl
Lidioom is eus wekelekse rubriek euver ‘t eigene vaan de Limburgse taol. Alle veurege aoflieveringe kint geer trökleze in eus arsjief.