Neet te gluive
Column van Wim Kuipers *
Limburgse romans. Ónger dae naam waerde miene vurge breef opgeborge in ’t arsjief (moog det zoe?) van Veldeke. Prima. Mae waat zien det, Limburgse romans? Romans die zich in Limburg aafsjpele? Allein van in Limburg gebaore sjrievers, ouch al wone ze seer häör zevende in Amsterdam? Of zien det romans die in ’t Limburgs gesjreve zien. Woveur neet? Eine Friese roman is eine roman in ’t Fries. Ao jao? Mesjiens waere de romans van Vestdijk die in Lahringen (Harlingen) sjpele, zien Friese romans geneump.
Friese dialekte?
Zoe kóm ich neet wiejer. Vraog daoveur: zeet geer waal ins d’n term Fries dialek taengegekómme, wen ’t euver gesjreve, gezónge tekste geit? Ich neet. Effe opzeuke.
Nieks gevónje. Toch haet ’t Frysk ei paar dialekte, aafwiekingen van ’t Sjtandaard-Fries. Wo wil ich haer. Nörges – ich blief zitte. Piekere woveur ’t waat, wie en woveur van Oos Taal mae neet väöl wiejer kump. Ich laes ummer nag veural negatieve kal. Höb dao dök euver geknoterd. Bön ingesjmeerd mit Blood en Bodemie.
Nörges dieke langs de Limburgse Maas
Allei, waat wil ich noe weer. Neet mie aansjlaon. Laot gaon dae gekkewage. Waal get vertelle. ’t Is neet allein Oos Taal wovan me neet väöl bezej haet. Loos groot artikel euver de gevaore van ’t water. Alarm alarm in 1995, langs Waol en Rien. Zeker hóngerddoezjend luuj geëvacueerd. Gelökkig: de dieke bleve diek en hoog genóg. Mae neet in Ittere en Hare, dao lepe sjtraote en hoezer vól water, zoe loos ich. Woveur? Die dóm Limbo’s boewe häör hoezer binnedieks, dus tösse de Maas en d’n diek. Noe goof ’t dao gein dieke. Nörges langs de Limburgse Maas.
De bokemiens van de gezet
Weer Calimereuke? Prima. Wiejer. De bokemiens van de gezet tipde De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie, 101 gedichten van het Koninkrijk van 1945 tot nu. Ierste? Komrij dan? Ja wach: waat ich begrepe höb, sjtaon dao allein gedichter in van miense die zich Nederlenjer moge neume. Waal Indonesiërs, Irakezen en Iraniërs, mae gein Vlaominge.
Neet te gluive
Dudelik. En – neet te gluive: ouch Limburgse dichters, in ’t Limburgs, ein vrouw zelfs, wach ich citeer de gezet: Leanne Cremers (Sittard). Drei maol mis: ’t is de betreurde Leonne Cramers, die in ’t Gelaens sjreef. Bewónjer häör opgenaome gedich:
Doe en noe
Saanjelentaere sjuuft d’r raochelend en kumend
achter zien sjravelkerke, giege krek ’n versjlete koelpaerd,
knäök rammele, kik óngerwiel versjtruid nao dae vraeme
in de achteroetkieksjpegel op zeuk nao dae nozem
dae es ’ne jónge sjpeelse hóndj in de vètwei rölsj
zien lief sjtief wie bleuj in d’n houdgreep van veurjaorsgevreur
leët sjerp sjniejende oastewèndj achtergedachs versjrómpele
waor ’t gister of veur tweë daag
det d’r heppetig de dèksel van ’t sjlóktrummelke opluchde
óm daonao ’t pepirke van de babbelaer es uuf te broeke
in ’n leëgsjtaond waterig zunke dans ’ne groate sjeem óm ’m haer
duit tuike sjprènge mit klaor momènte
geliek Fred Astaire euver de zjwik zjwiere
noe toek taenge doe, al kaek in käölendje sjtilte
mer ’t vuur vlemp in zien krelkesouge
Toen en nu
Traag schuift hij rochelend en kreunend
achter zijn rollator, hijgend als een versleten mijnpaard,
botten rammelen, kijkt ondertussen verstrooid naar die vreemde
in de achteruitkijkspiegel op zoek naar de nozem
die als een jonge speelse hond in zijn jeugd buitelt
zijn lijf stijf als bloei in de houdgreep van voorjaarsvorst
laat scherp snijdende oostenwind gedachten verschrompelen
was het gisteren of twee dagen geleden
toen hij enthousiast het deksel van het snoeptrommeltje optilde
om daarna het papiertje van het snoepje als knikker te gebruiken
in een laagstaand waterig zonnetje danst een grote schaduw om hem heen,
doet touwtje springen met heldere momenten
gelijk Fred Astaire over de dansvloer zwieren
nu tikt tegen toen, alles schreeuwt in smeulende stilte
maar het vuur fonkelt in zijn kraaltjesogen.
Dao is hiel get euver te vertelle. Ich neum ‘t waord zjwik – dink aan d’n inkel verzjwikke op de zjwik. Prachtig waord veur eine roman in Oos Taal. Wie? Bön ich wildj gewaore? De romans van de Werkgroep Limburgse Schrijvers waere neet ins verkoch. Ich mót weer gaon piekere. Mae laes uch iers ’t sjtök Koempelvrouwen niet permanent zwanger. Sjteit in De Limburger van 31 jannewarie. Lariekook? Wille veer zoeget?
* Wim Kuipers reageert op van alles wat hij over Oos Taal (het Limburgs) tegenkomt in de media.