Sjrieve euver sjrieve in ‘t Limburgs (SesieL) Deil 11

Einen eikewien estebleef

Tja, woor det nuuts, waat in de (of d’n?) Kupershook sjteit, det me  veur ’t iers ein sjókkelate IJ ineingeklómmeld haet? Geklómmeld? Ach, ei bietje: dao zit ei sjtengske tösse bei de letters. Ich wól zegke: zoeget is óngevier 600 jaor haer ouch gebäörd. Woor d’r dan doe al sjóklaat? Neet belangriek. ‘t Geit zich um ’t óntsjtaon van de letter die gein letter is, den ze sjteit neet in ’t alfabet. En zal dao ouch waal neet in kómme.

Waat wils ich daomit? Get vertelle euver die cleyn letter. In de Middelieuwe hauw ’t Nederlandjs allein de klinker van eik, op versjillende menere gesjpeld. Kiek wie oze Veldeke ziene Servaos begós:

In eynen dall scoen ende liecht,
Effen ende wael ghedaen
Daer twee water tsamen gaen,
Eyn groot ende eyn cleyne,
Claer, schoen ende reyne:
Dats die Jeker ende die Mase.

Wäörd wie wijn, blijven waerde doe mit ein IE oetgesjpraoke, krek wie noe in ’t Limburgs. De sjpelling van ‘blijven’ woor bliven of bliiven.  Lestig te sjrieve mit ein ganzevaer, det bliiven. Zeker wen die get bót woor. Waat sjteit dao?, vroge laezers zich dökker aaf. Ouch wiel ’t puntje op ’t sjtreepke, ich mein de i, dök neet gesjreve waerde. Zól det mesjiens ein U zien?

Nou ja, aangenaome waert det emes bedach de tweede i van bliiven eine sjtert te gaeve: dan krieg me blijven.  Krek wie noe.  Daonao is, me meint vanoet Amsterdam, de geweunde begós die aaneingeplekde i en j oet te sjpraeke mit de klank van eik. Zoe gewaerde ’t det de ij uniek waerde in Europa. Cruijff góng zich sebiet Cruyf sjrieve. Uijff…

Dao belt SesieL

Dao belt SesieL mich. Waat noe? De Pruse drinke Wein, veer wien en de Hollenjers weer wijn mit de ei van eik. Wie zit det. Höbs se get väöl eikewien op? Dae is wied zjwaorder es wiskey, zaet me. ‘Zaatlap’. Jajao, en de Franse zegke vin: die vin, det is det vreuger sjtertje aan de i – noe good? Ich mein: wien zoepe of zoeget waerde Wein saufen, en estebleef neet angersterum.

Daoveur wólle veer vreuger, bedoeld is de AGL, net es nómmer 14, de IJ oetdrieve oet ’t Limburgs, den det is grei van boete… Oei, det moog me allewiel neet zegke. Ich kreeg ruzing mit ein dichteres oet Valkeberg euver ‘t waord fijn. Waat beteikentj det? Prettig? Leuk? Ich kreeg ins ei tillefeunke van ein vrouw oet Zaerem (Sevenum) die zag det ze veur d’n aorlog noets ’t waord ‘leuk’ geheurd hauw. Dao kan ich mich get biej veursjtelle, den ’t woor doe neet zoe prettig leuk.

Fijn of fein of fien?

Hiej góng ‘t aevel neet euver. Ich wól (en wil) al det fijns es fein sjrieve. Mae det is toch Duutsj? Ich zól zegke: ouch. En jao: wie De Vallekebergsen Dieksjenaer versjeen, sjting dao nieks tösse ‘figuurzaege’ en ‘filejaal’. Leuk, lekker, hierlik pretig is in de toeristesjtad geweun fein. ’t Waordebook van Remunj haet ouch fein, mit versjillende beteikenisse. Es ierste: ein fein segaar. Waem rouk die? Pesjtoor, dae haet eine feine sjmaak. (Waar ben ik mee bezig? Moeten de kindertjes van de opvang zoiets gaan leren, want anders kan het Limburgs niet promoveren?).

En dan kump dao nag Hollesj fijn biej, wo veer fien gebroeke. Dao wil ich veurluipig neet väöl euver bewaere. Is ’t fien van de fien keuke net get angers es ‘t fein van segare en wien? Dink mit. ’t Liek allebei get veur fienpreuvers. Vreuger hauw me de fiene was, geweun: de was van fiengood, det neet gesjrómp waerde. ’t Fein van ein segaar haet mit geveul te make, mit sjmaak in dit geval.

Mae fien haet neet ummer de beteikenis van get kleins, sjpesjaals, den waat mót me dinke van ’t Remunjse fien zaat? Zjuus: neet leierkótsend zaat, besjaaf en neet discriminerend, racistisch, nou ja wo veur ’t ummer mier euver höbbe. En dan höb ich ’t nag neet euver de verangering van Ei nao IE, die bezig is. Vastelaovereineginge (waat ei waord) neume häör eige kaffee al jaore pelies, wo ze lestig aafsjied van kónne naeme. En det gultj ouch veur die Hollesje IJ’s van Mesjtreech… Ei ei, dao höb ich…

Wim Kuipers