Veldgewas 611

Inj augustus al. Ougsmaondj veurbiej. Ougs? Zeker, det waord zit in ‘augustus’, mae waat zól hiej gemeind zien? De ougs aan medalies in Japan? Gers dan, weit kaore en de aerpel sjnót. Gelökkig guf ’t nag mier veldjgewas: krotte, eppel en (laot die gewaere) paere.

En ‘t pepere Veldgewas dan? Ich hauw daomit sjloes wille make. Krank van ’t gedeuns van Code Rood. Zuug:

ik zal de halmen niet meer zien
noch binden ooit de volle schoven,
maar doe mij in den oogst geloven
waarvoor ik dien…

Hiej sjteit dus: ’t doert nag lang veur ’t baeter geit mit Oos Taal. Kump oet ‘t gedich De ploeger van Adriaan Rolang Holst (1888-1976). Eine ploger? Gróndj gereid make veur luuj die de haver en weit breid oetsjtruie: das war einmal. Ierder in ‘t gedich sjteit:

Ik vraag geen oogst; ik heb geen schuren,
ik sta in uwen dienst zonder bezit.
Maar ik ben rijk in dit:
dat ik den ploeg van uw woord mag besturen,
en dat gij mij hebt toegewezen dit afgelegen land en deze (…)

Wen daen ik ich zól zien, waem mótte veer dan zeen es gij? Geer! Groot NUUTS: veur ‘t mesjiens leste deil van Platbook höbbe 106 sjrievers same ruum 160 gedichter, verhaole en columns ingesjik. GEWELDIG. Daoveur geit Veldgewas wiejer. Kump weer bleuj. Laot gaon dae wage vól veldjgewas. ‘t Guf nag reube, late petatte poor meuskes (sjproete) królmoos kappes oftewaal: Code Roodmoos.

Ik vónj nag ein aod gedich. Ich woor doe zös maal zeve, mein ich.

Wen de vrouw de luipe vertratsj
’t paerd zien ploog verpatsj
dan, dan dab ich wiejer – gelök
lek mich de zök
sjoons veer neges en sjtök.

Die neges, det sjtök: geit euver heuge. Gooj kaart zien det, wiewaal veer (4) boere baeter zien. Haop veur ’t wiejer gaon. Wiejer mit dabbe, det is wroeten, mit de henj. In Hollandj sjtaon ze met hun poten in de klei – sjtaon versus doon. Dudelik?

Mót nag get kwiet. In de vurge aaflevering knoterde ich (weer)euver ’t gedeuns euver oos G. Gesjpraoke taal dus, klanke die wäöïd make, wäörd aevel die neet wie veldjgewas in de gróndj gewörteld zien. Jan Maas antjwaorde sebiet. Ich wil allein ingaon op zien besjloet:

Hebbe weej Limburgers neet zelf vuuël schöld as weej eur, eure zin blieve gaeve?

Good gezeen Jan. Ich mein: veer verdedige Oos Taal neet genóg. Knotere hoogoet get wen emes kakelt euver ein brabbeltaaltje. Mae laote veer, nae: de daartoe Aangestelden, nao de geweune man waert neet geloesterd, gans ’t vaderlandj zeen waat ’t Limburgs, Oos Taal, wörkelik veursjtelt? En is!

Wie waat? Nederlands met een spraakgebrek? ’t Woor vriedigaovendj. L1 (of 1L?) deilde ós mit, wach ich naem dae kop euver:

Dialect in musical Dagboek van een Herdershond.

’t Verklaorende artikel begint zoe: Joes Brauers en Suzan Seegers spelen hun rol in de musical Dagboek van een Herdershond in het Limburgs. Waat veur Limburgs dan, zól me kónne dinke. Gebrooks Mooks? Icc citeer: Brauers speelt de hoofdrol “in het Nederlands dat we in Limburg met elkaar spreken met hier en daar een woord dialect.”

Dialect – Limburgs – Nederlands dat wij met elkaar spreken. Neet dus waat die artieste mótte sjpraeke wen ze in Hollandj geaccepteerd wille waere. Ich weit ’t neet. De gezet citeerde Brauers euver daen Hóndj zoe: ‘Het wordt een ode aan LimburgWoordjes in het dialect, het rijke roomse leven in een veranderende wereld’.

Waat noe? Zeiver? En ich …

…begós aan ein besjouwing, verhaol, waerde wanhaopig, giftig begós obbernuuj, … …’i waerde nach, kós neet sjlaope, onneet mit ougs van Grüner Veltliner, neet sjlaope, wo bön ich aan begós – , ‘t daagde in den oosten, de Veltliner, ich wós zeker: me ploog neet veur al of neet biologisch gezón, anger ónkroed, sjlekke, duvelse doeve… en doe zoog ich alles waat ich deej, meinde te doon in bao veertig jaor veur Oos Taal, sjei mich meug sjei oet.

Ich mót de ploeg van uw woord gaan besturen.

Woord, neet wäörd. Ich gaon waal wäörd sjture = sjikke, de neudig wäörd via Veldgewas: blaad van en veur Oos Taal. Ich gaon ‘t geknoter (geknoter is sjnoter, ouch ougs mae neet veur de sjure – onderwijsinstellingen?) verangere in kórte sjtökskes, neum die zkv’s, neet wiel ich óngeliek bekin, geliek: waat mót ich daomit, mae waege Oos Taal, de taal van mien elders, eums mit häör verhaole, mien tante Bet (1886), analfabeet eigelik, woonde biej ós in hoes, veer klasse klómpesjool, doe mós ze heim blieve, veur de anger wichter zörge, mithelpe op ’t landj.

Hiej kump al get.

Lagge mit de zaachte G

Limburgs is dus ’t Nederlandjs wie veer det sjpraeke, leet L1 weite. Dus de ich dink doezjend gedichter die in Veldgewas gesjtange höbbe, de zkv’kes, mie geknoter, det zól gein waorlik Limburgs zien. Hoogoet eine moenik vól dialekwäörd. Weitesjap.

Ich höb mich eine gas gedichter bekeke, en keem alderlei vraem wäörd taenge. Hóngerde. Ich neum gekskes wie de, in, op, langs, deur, en de res zien dialekwäörd.

Ich mein hiejmit dink det ’t neet mekkelik is ein neet-gezóchte zin in ’t Limburgs te sjrieve wovan de computer alle wäörd rood óngersjtreep. Oetdaging: ich dink aan ein zin van get mier es teen wäörd. Waem geit d’r mich ein sjikke.

Ich gaon wiejer mit ’t Limburgs blaffe van dae sjepershóndj. Wie kriege ze dae kal vaerdig. Ich kan ze aevel neet väöl verwiete, den v’r höbbe wie Jan Maas al zag: oos mitlenjers (nae, det kan neet) wied te min verduutsj waat Oos Taal noe wörkelik is. Ich dink dan aan eine versjlaaggaever van ’t AD, noe de grótste gezet van ’t landj, dae hielemaol nao ’t binneste boetelandj gesjik waerde. Op de mert van Maaseik heurde hae ‘een taaltje dat verdacht veel op Duits lijkt’.

Wovan verdach dan? Nae, ze weite bao nieks van ós en oos taal. Allein die dóm zaachte G die ze rattekaal vaut vinje. Laot ze. Allein dit: ’t guf gein mit ein zaachte G oetgesjpraoke wäörd die gans get angers beteikene wen ze mit de hel G (CH?) oetgesjpraoke waere. Waat is dan zoe verkierd aan oos G? Veurbeeldj: wen veur lache(n) oet zólle sjpraeke es lagge (wie ’vlaggen’), en det zól bäöke beteikene, ja dan …