Veldgewas: Sjrieve euver sjrieve in ‘t Limburgs
Gelökkig höbbe veer nag Veldgewas, sjreef ich. Det ‘nag’, is det neet te engstig? Blief Veldgewas waal? En ’t Limburgs? Drei jaor geleje is Code Rood veur ’t Limburgs oetgerope. Nieks mie van geheurd. Oos Taal haet corona prima euverlaef, mae bleujend, sjterk? Mót ich nao de ougendokter? Nae, v’r kónne baeter aan vallende blajer dinke. Dao waert neet väöl mie in ’t Limb…
App-gruupkes
Sjtop, det weite veer neet, of d’r minder Limburgs gesjreve waert. Waal is dudelik det d’r minder gesjreve Limburgs te laeze is, op pepeer dan. Ich gaon dao neet wiejer op in, det mótte de waerprofete van Code Rood doon. Ich pieker get mier euver de vraog: waat is det, Limburgs sjrieve? Kan nieks angers zien es ’t opsjrieve van zinne mit wäörd die jederein Limburgs vintj. Bekiek uch ’t zösde waord hiejbaove: sjreef. Det is ein vörm van ’t wirkwaord sjrieve (ich sjreef), én van sjreve = schreeuwen (ik schreeuw) plus de beteikenis ‘een harde gil’ of zoeget. Neet ‘kreet’. Limburgs sjrieve dus. Det gebäört mesjiens mier es v’r dinke. ’t Guf ummer mier app-gruupkes die Limburgs sjrieve. Lieste van eige wäörd make. En wieväöl luuj zólle ein daagbook biehaoje in ’t Limburgs, de taal van häör geveul (meine ze).
Sjrieve in ‘t Limburgs
Nao daag naodinke bedach ich mich det Limburgs sjrieve neet gans geliek is aan sjrieve in ’t Limburgs. Ich wil det zoe verduutsje. Naetsige zónjig in Biezerao. ’t Ierste sjpeelt taenge FC Ambras (aan d’n angere kantj van de Maas). De Ambrassers sjtaon al mit 3-0 veur, en dao beginne de Biezers ‘foetballe foetballe’ te kake. Dao keke ze al bao ein oer nao, mae ze meinde: baeter voetballe. Zoe kan me ‘sjrieve in ’t Limburgs’ zien es good Limburgs sjrieve, zoe good meugelik. Det hoof nag gein literatuur te zien, mae waal gans angers es wen raodsveursjtelle in ’t plaatselik dialek gesjreve zólle mótte waere.
Ich moog waal zekge (sorry: zegke, mae ich vinj KG ein dudelik baeter sjpelling; kump nag, wie biej einen ós de milk, zag mien mam dan) det ich jaore doonde bön gewaes mit/euver det baeter sjrieve. En dao wil gaer get euver vertelle. Losjes, naeve de zielien, den ich bön neet van de regelkes. Ich dach: ich gaon sjrieve euver sjrieve in ’t Limburgs. Nao twie Vlaomse paters zoog ich, ich loos nag ins waat ich gesjreve hauw, sjrieve euver sjrieve in ’t Limburgs, ich uigde nao de beginletters, dan sjteit dao sesil. SesiL dus. Tussen haakjes: ik ga geen mensen afkraken, niet de heel- op schoolmeester uithangen, lever sjpele es sjpelle, en wen ich ei vazel versje zeen, declameer ich: Ambrosia, wat vloeit mij aan? / uw schedelveld is koeler maan / en alle appels blozen.
Sjpelde of sjpange?
Ook granaat- en dennenappels, die wij eikels noemden, kunnen blozen – in poëzie dan. Juist daarom: eikels (inderdaad, ik ben geheel spontaan overgegaan op het AN) noemden dennennaalden eikels, zo heb ik moeten vernemen. Kun je wel terugkaatsen: waarom noemen jullie die houterige dingen appels, ze lijken veel meer op peren, en dan zitten we (toch!) bij de eerste kritiek. Lisa Naus heeft het over sjpelde. Dat lijkt me vertaald Hollesj, want spelden zijn bij ons sjpange. De zogenaamd betere kerstboom noemt Ambrosia eine sjpangeboum, en ein sjloetsjpang = (Ambrosia help mij) een vei-lig-heids-speld.
Ich zól wiejer nag get euver de kollebloom, klaproos of papaver zegke. Belangriekste: ich weit neet zeker of ein papaver gekweek is, veur de opium. Zoeget vertelt de v. Dale neet. Waal det klaproze ónkroed zólle zien. Ich bón daoveur veur klap- of klatsroze kolleblome te neume. Geheimzinnig waord.
Vräögske: idee waat papaver-klaring beteikentj? Óntgifting van drugs? Zól bes kónne.
Wim Kuipers