Veldgewas: Waat wilt me mit Oos Taal?
Zich eine Fries jeppe
Waat wilt me mit Oos Taal? Dao wól ich uch get zinnigs euver vertelle, belaofde ich. Zjuus. Ich begin mit…
…ich weit bao nieks van die toekóms. Höb waal veur te beginne zeve maol zeve maol gekeke nao det ME, ’t darde waord van hiejbaove. Waat waem zól det zien? Waat weite veer, waat kónne veer weite. Ich probier get. Paar jaor geleje reep einen hooglieraar van Maastricht University Code Rood oet: ’t Limburgs zól in zjwaor gevaor zien. Wen d’r nieks gebäört, geit’t verdwiene, ein sjtikkedooj taal waere. Amen en alarm. Mae de sirenes wore neet lang te heure. Nou ja, d’r keem ein priesvraog veur ’t bedinke en make van kwartetsjpele. Höbs dich van TVL (toesjtandj van ’t Limburgs) de haolen ermooj, en mesjiens nag de zaachte G ? En van de Sjoenste Wirkwäörd graasdune?
Nuuj gedoons
’t Goof mier nuuj gedoons. TaLeP beveurbeeldj: Taal- en LetterenPlatform Limburg. Det leet waal van zich heure. Waat dan? Door de moere haer de óngereinse herrie. Effe later keem Watbleef?!, ‘het platform rondom taal en letteren in Limburg’; veur raod en hölp en sjteun en weit ich waat ammaol. Ze höbbe zich ram euver de kop gewirk, die opsjöppers die gein zin hauwe ein sjöp of sjoop te pakke. Sjtel ich mich noe neet aan? Euveral zien al cursusse, ouch veur Hollenjers. In väöl peutersjpeelzale kan weer Limburgs gekald waere. Code Rood aevel blief.
Mae doe keem d’r hölp van boete. De Raod van Europa goof de Nederlandjse regering obbernuuj ein rooj kaart: te min gedaon veur ’t Limburgs. Helaas paoshaas, Den Haag troch ein lang naas, belde Mesjtreech en zag: doot geer ins get. ’t Geveel zich det in Mesjtreech väöl verangerd woor. Eine nuje goevernäör, nuuj pertieje in de Sjtaote en veer zoge inins ein aojerwits modern Ezeltje Strekje, det diek veer miljoon veur Oos Taal poeperde. Aansjloetend mós koerier App nao Sjtraotsburg, mit d’n dreigbreef: geer höbt oos flaaj ein medalie gegaeve, veer eise ouch Sjtaotes Drei veur Oos Taal, en angers hoof geer noets mie hiej te kómme. Geer kómt ós allein helpe waege oze wien dae baeter is es dae van uch, oze bóttersjpers, de kaviaar oet de Keutelbaek en die zeve bek beer diet geer mit nao heim kreeg. Ja?
Det geit lökke
Kan neet angers, det geit lökke: veer kómme same mit de Frieze en de Surinamers op podium III te sjtaon. Waat beteikentj det noe veur Oos Taal? Eine laege nieks? Ich höb gein idee, en de polletiek, die daoveur zörge mótte, aevemin. Daoveur vluug (nao doorduje van de BBB) ein kloch Limburgse parlemiense nao Fryslân, veur zich op hoog niveau te laote infloewenze. Ich weit neet of ze al get ideje höbbe, angers höb ich waal get: duchtig sjtoeffe. Krek wie de Frieze. Paar waeke haer keme die mit wiechtig nuuts. Archeologe hauwe ein fierljepsjpeer gevónje, ein gaffel aan eine pin. Ich begriep det dae pin in eine sjtek gesjtaoke mós waere, of d’raan vasgebónje. Geniaal.
Gaot mit nao óngevier 1480. Alarm in Fryslân. Code Rood zaet: griep de fierljepsjpeer, de Sakse kómme, gauw dae kantj op renne! Hup die sjpeer in de plómp gepaot, sjpringe, umdrejje det dink en sjtaek uch eine Saks aan de gaffel. Mót ich det gluive? Dae sjtek höbbe ze neet gevónje, allein det sjtök iezer. Lauw te fierljeppe. Oos delegatie mót ei paar waordebeuk mitnaeme, beveurbeeldj De Groeëte Zeumer, ’t waordebook van Beesel en de Ruiver. Pagina 72, wirkwaord jeppe (jepde, gejep): op snelle wijze een glas alcohol nuttigen. Logisch: de sjeldaote vreuger móste zich mood indrinke veur ze emes aan de gaffel sjtoke. In 14-18 krege ze cocaïne daoveur (Made in Emstedem). Ich mein: ’t mót meugelik zien die Frieze hiejmit op sjtang te jage.
Hoho zólle ze zegke: ’t is neet jeppe mae ljeppe. Jaja, efkes ein L d’rveur gefoesdjeld. Bewies ins det die d’r in 1480 al gesjtange haet.
Categorie III
Det höbbe ze neet neudig: categorie III is verzekerd. Mae veer, waat mótte veer daomit? Ich zeen neet in waat die promotie biej kan drage aan de redding van ’t Limburgs. Of gaon die Limburgse sjrievers die noe neet in ’t Limburgs wille sjrieve, det dan waal doon, wiel det inins ein taal mit aanzeen zól zien? Allei, of ’t Limburgs noe sjrikkelik achteroetgeit, verangert in ei saort Hollesj, ’t is en blief cultureel erfgood of -geutje. Mae waat persies? Allein het begrip Limburgs? Of digitaal waordebeuk?
Ich bön al doonde.
Wim Kuipers