Veldgewastelaovendj
Veldjblomemaondjig al – en miert ligk op de loer. Mesjiens is dit waal de sjoensten daag van de, sorry: HET carnaval. HET? Waem is daen hae dae det DE wilt? Waat mótte en wille veer nag. Wie waem roe mer rut. Te? Nae: mit Veldgewas. Mesjiens waal zinne sjrieve wie Waem is daen hae dae det DE wilt? Allei: waat IS Veldgewas nag?
Praekske
Har Sniekers, dae same mit mich Veldgewas begós, gebäörte zoegezag, d’n datum woor: 27 jannewarie 2011, dae zit noe op Aruba; angers gezag: oos Cara… Kariebe? Ich haop det hae dao de kariebeles krieg den ‘t is hiej gans get angers: Vastelaovendj. (Mót die J waal?) Kriebels? Hae is wied wied van ós weg. Me kan dan diek joew zien veur daen aafstandj, en dinke aan ‘t gaat in d’n optoch – in al die optochte huuj. Det duit mennige hooglöstigert in de bóks doon.
Tja, ich höb dao zjwaor euver naogedach, det gaat, aafsjtandj Aruba-Witte Stedje, mae aafsjtandj liek mich ’t probleem neet, waal d’n tied det me meint nieks te zeen. Nieks van waat? ’t Guf hiel get te zeen. Al die luuj langs de waeg. Mót me waal door ’t Zjwarte Gaat haer kieke. Höb ich ei toterwaegbraekend verhaol euver gesjreve. Gans kórt: in det Gaat zitte get Hollenjers te toepe. Gaat = tied meint Einstein, mae die men kemmele zich waem ’t grótste gaat in de Limburgse stoete kan biejeinkloete.
Höbt geer ’t nag?
Ich neet/waal: ’t gaat tösse gesjpraoke dialek en ’t gesjreve Limburgs, wie zeet geer det? Nae kóm Kupers, mit de vastelaovendj. Naenae. De Vastelaovendj is, talig gezeen, van ’t gesjpraoke waord. Zöstig jaor in de buut, diek 1000 leedjes: bao nieks van opgesjreve. Sjrief, Raod veur ’t Limburgs, eine kamp oet veur ein verhaol euver de waerd van Vastelaovendj, same mit ‘t Hoes det in de sjteigers sjient te sjtaon. Sjrief sjrief.
Ach waat wille veer, dalik dene veer ós obbernuuj in het feestgedruis te storten. Mit Vastelaovendj bliek dök de ermooj van ’t Naidejlans. Me haet neet genóg alaam (gereidsjap, grei) veur oze Vastelaovendj zinnig te besjrieve. Mae wille ze det daobaove? En weite veer zelf waal waat vastelaovendj allewiel is en vreuger woor? Dao gaon ich ei paar maondj euver naodinke. Zegk röstig sjtrapatsere, mit de naodrök op pat, wiewaal sjtrapatsiere ouch waal geit. Zjuus, ich sjtaon danig pat, höb gein veursjrifte of sjpelregels. Vastelaovendj is de creativiteit van de geweune man.
Kónklusie:
Ouch Wen alle computers kepot gaon, Blief de Vastelaovendj besjtaon.
Geweldig enorm sjiek cool gezag Kupers, mae waem is det, de geweune man… Daoveur mótte v’r mesjiens wied trök gaon dinke, wie de geweune man meinde zich te mótte waere… Neet vérwaere, det doerde nag lang. En noe mit tractors en oppekoppe vaderlandjse vane… Zien det dan de geweun luuj? Kan eine Mestreechse boer prins van de Tempeleers waere? Guf ’t dao nag boere? Wie waat woveur?
Carnaval en Veldgewas. Tja, nuuj jaor, ich gaon weer paote. Wil zeker ins in de maondj eine Veldgewas versjikke. Woveur? ’t Gesjreve Limburgs sjteit volges mich neet ins op de leier die Oos Taal (het dialect) hogerop mót bringe.
Höbbe veer ’t nag neet euver literatuur. Ligk det aan mich mich mich? Wie Har Sniekers en ich mit Veldgewas begóste, krege v’r alderlei mitwirking van ’t Huis voor de Kunsten in Remunj. Zoe wore veer aangesjlaote biej de VOORS van ’t Huis, krek wie blaozers, windjmeulemen en anger zengers. Koempel, lid, deilnaemer, op de leste plaats waal, mae det woor alfabetisch, anno 2011, 2012 en nag efkes wiejer, mein ich. Jeder aaflevering van Veldgewas keem keurig op ein seit, dao woor nag mier… …vergaete en inins woor d’r nieks mie. Einen ieceetejer hauw alles waat veer, en veural de dichters… Ja waat? VOERT, in ei zjwart gaat.
Waat zól d’r in det fleske zitte,
kónjak of roje wien of witte,
of zól ‘t
Ich vónj na gein elfje. Hóbt geer det ouch, den wen me NAG EIN tik, det de computer dao na gein van fispernölt? GIJNTJE. Ich mein ELF is ’t getal van det waat vandaag en mörge nag, en ein elfje is, sjikde Leonne Cramers mich lang geleje: een gedicht van 11 woorden, verdeeld over 5 regels. De eerste regel heeft 1 woord, de tweede regel heeft er 2 enz. De vijfde regel heeft er weer 1 en bevat meestal een samenvatting van het geheel. Dit sjikde ze mich euver Veldgewas:
Gewas
wat op
e veldj bleujt
op pepier vanzelaevesdaag neet
versjlak
Waat gesjreve is versjlakkert minder – dink dao ins euver nao. En zjuus daoveur is Veldgewas belangriek, vinje veer en nag hiel get mier luuj, en daoveur gaon v’r wiejer.
Vastelaovendj dus. Haet väöl mit Oos Taal vandoon. Teendoezjend (?) leedjes: wo sind sie gebliebe? Zöstig jaor in de buut, dao zitte tuperkes (toppers, lever paerelkes? – ich zeuk nag waal ei baeter waord) van Oos Taal in. Wo kan ich die heure, nae LAEZE? Heurt zoeget neet biej ’t Hoes van het Limburgs? Tell me.
Wach efkes Kuperkop: doe höbs ’t ummer euver ’t gesjreve Limburgs. Mae wen bao geine mie Limburgs sjprik, waat wils dich dan… Sjrieve veur de historie? Of mót det hiEstorie zien? (Ich kan de Huis(s)ers neet beknotere det ze neet zeen det ich hiEstorie zeen es hieJstorie – hiej biej en van ós).
En wie WOKE is Oos Taal neet. Zuug:
Erm Mooswief/ Kappesvrauw
Óp ’t Vriethof
is ing vrauw ópjehange,
tusje de lü aan inne poal,
mit voal ammesatie en bombarie
en jezank in Mastreegse Taol.
Ze zage um ’t fes aa tse vange
weëd die vrauw doa drei daag jehange,
me mós ’t mar kanne en doeë
in weer en wink, reën en sjnei
me zeët mit Vasteloavend in Mastrich
hüet die tradietsiejoeën derbij.
respect vuur vrauwlü,
weëd doa óch draa jedaad,
mit tse sjwungele aan ing katrol
weëd dat miensj umhoeëg braad.
Ich hóf nit dat angere dinke
in Mastrich jeet jet mis,
en dat jidderinne zal wisse
dat dunt ze doa jeweun
umdat ’t Vasteloavend is.
Frans Stollman
Woke of neet, de Vastelaovendj is van ós, Oeteldonk alaaf. Allei, wies Asselegoonsdig. Nae, mót nag get kwiet. Ei gedich van ich wól sjrieve de vastelaovesherteneer mr. X. Herteneer kan eine miens oet Herte zien, ich meinde: eine dae in hert en nere vastelaovesman is, en det is zeker Phil Schaeken. Nuuj gedich:
Jeder jaor opnuuj
Mit vastelaovend is get oet, op sjool dao wurt gehos,
d’r is sjtömming in de ganse boet, de meister kump dan los,
de directeur, jao, bès waal sjtreng, dae kèns te neit mee trök,
dae löp dan dansend door de geng, dae sjtraolt dan van gelök.
En bie ós thoes, de pap en mam, doon ouch al neit normaal,
die riete zich van alles aan en loupe veur sjandaal,
de pap dae flöt dan leidjes, leert de schlager oet de kop,
de mam die zink sjoon, lachend mit, ze kómme neit mee sjtop.
De buurjóng klómmelt in de graasj e waegelke inein,
zien zösterke, dat hulp häöm mit, al is ’t nog mer klein,
jao, ouch dit jaor gaon zie wei’r mit de kènjeroptoch mit,
‘t is ein duo, sjoon gesjmink, vol kleur, wo pit in zit.
Jeder jaor opnuuj, väöl verkleide luuj,
glitter en gesjitter, mit meziek,
jeder jaor opnuuj, bliedsjap bie de luuj,
Limburger, waat bofs te, bès te riek !
Phil Schaeken
Phil sjikde vurge waek eine laezersbreef nao de gezet euver ‘t laam make, ouch waal geneump: de mars make, of – zoe vónj ich van Phil: Sjlachte. Doe koosj me nog sjlachte, de luuj zaote in de kafee aan täöfelkes, beveurbeeld bie de Prins, Pillekaan, of bie Ober Bayern. Ze keke nao ’t vastelaovesgebeure, zónge leidjes, kletsjde, lachde en wachde tot d’r weier eine laammaeker bènnekoum. Me koosj nog geweun mitein kalle, zich versjtaonbaar make, de meziek klónk gaar neit zo hel wie noe. ‘t Waar min of mee ‘n eer gesjlach, laam gemaak te waere. Me vuilde zich dan richtig gekènd in de sjtad. Vastelaovend 1956 waar toch angesj es vastelaovend noe, zöchde hae.
(GAAT)
Euver Asselegoonsdig gesjpraoke: Veldeke Mestreech haet ei vastelaovesalfabet oetgebrach. Dge A sjteit neet veur Alaaf mae, zjuus: Asselegoonsdig (nou ja: -dAg, gelökkig neet woonsdag). Is det noe weer knotere? Nae, Mae mót det dan? Allei dan: de F sjteit veur flanere. Ich begriep es buurke neet waat det mit de Vastelaovendj te make haet. Mesjiens wore feep of flaris baeter gewaes. Alles waert aevel ram goodgemaak door waat biej de IJ sjteit: Doen v’r neet aon in ’t Mestreechs.
Allei alaaf d’n allebonneur: wen ’t éin Limburgs dialek guf det bars van de ij’s, is det det (retteketet) van Mesjtreech. Zoe te zien waert dudelik de IJ gemeind, neet de Y. En die ij sjteit in ’t alfabet al biej de R: Rijaloet. Ins loere in d’n Tempeleer, dé vastelaovcesgezet van Mesjtreech. Op pagina ijn (?) zeen ich al allewijl, bijvölle, krijg en tegepartij. Wiejer nag wijer, rije, in lijn, maoltije, wedstrijde (woveur neet -strije?), rijze (de pan oet), fijn, pijn, sjijns, verdwijne, zonnewijzers, vijver, debij, blij, vrij (pakke), reistijd, tijdens,vrijaasj, blijf, opliechterij, prijze, rij, wijs (wijze, manier), aontijging, maggezijn, vrijstaot, tije, prij, sjijnt, Doon v’r neet aon? Nae, det mót ein wiets zien. Ich ingetrap! En ich nag mie kómpleminte gaeve aan Mesjtreech.
Giester heurde ic hein (jajao computer) nuuj versie van ’t vastelaovesleedje euver d’n dreksmaan (vuilnisophaler). Ich heurde: d’n dreksmaan dae geet stake. En die sjtakerie begint Asselegoonsdig, vanaaf 07 oer. Ejgoonsdich dus (dit vónj ich biej de aoj pepere van Leonne Cramers):
’n esjkruutzke haole bie pasjtoor.
Dèt esjkruutzke maak pasjtoor veur op diene kop, baove d’n ouge,
mit de esj van de verbrende aw oetgedreuëgde palmtèkskes van veurig jaor.
En dan waert ’t weer
Asgoonsdig
Hering in ’t zoer
Zjwamer vlag vanne moer
sjlingers aafgepak:
riep veur de voelnisbak,
pekskes inne was
en in de vastelaoveskas
alles waat d’r neudig waas
van sjmienk toet träöt toet haas.
Biej ’n tas kóffie
sónger nónnevót deze keer
mit oppe aanrèk
nag ’n versjaald glaas beer
bekiek ich mich nag ins
de póster van de prins
de foto’s inne gezet
en die op internet.
Es ich die assekruutskes
biej de luuj veure kop zeen sjtaon
weit ich: ’t is ech weer gedaon.
Riky Simons
Ech weer gedaon. Neet mit Veldgewas. Goje vastelaovendj wiejer.