Limburgers geveuliger veur toon
Jan Maas uit Venlo heeft zo zijn eigen gedachten bij het nieuws dat Limburgers gevoeliger zijn voor tonen in de taal. Lees maar eens wat hij daarover te vertellen heeft.
(Deze tekst is niet in het Nederlands vertaald omdat dat afbreuk zou doen aan de inhoud).
Lets loos ik in de krant: “Limburgers zien geveuliger veur toon.” Wie kinne die toch de veurnaam van Toeën Hermans mit ’n kleine letter schrieve, waas ’t ierste waat in mich opkwaam. Ik dach sebiet aan ózze groeëten Toon Hermans zaliger. Wie ik vaerder loos kwaam ik d’r achter det mien ierste gedachte ram verkierd ware. ’t Stökske ging d’r euver det weej Limburgers dök sleipe beej de oetspraok van ’n waord en ‘ne andere kier stoeëte weej beej de oetspraok. Daodoor kump ’t smeis waat zaangerig euver. Weej doon det umdet weej veur ’t inkelvoud en miervoud dök ’t zelfde waord gebroeke.
Weej rekke dan beej d’n oetspraok det waord en kriege zoeë ’t inkelvoud. Haet me pien aan ’n bein is det lestig. Haet me pien aan alletwieë de bein is det nog lestiger. In alletwieë de zinkes steit ’t waord ‘bein’. Haet me pien aan zien (2) bein (stoeëte) dan haet me aan alletwieë de bein pien. Haet me pien aan maar (1) bein, zaet me: “ik heb pien aan mien (1) bein (sleipe). Veur erm en kneen kin me ’t zelfde doon. Smeis wuurt ’t verschil aangegaeve mit ’t waord véúr ’t zelfstandig naamwaord. Ik bin mien schoon kwiet (miervoud). Ik bin miene schoon kwiet (inkelvoud). Neet idders kier geit det op. Weej Limburgers kinne ós maete mit de Chineze. Die hebbe smeis véér verschillende oetspraoke veur ein en ’t zelfde waord (Sleipe-stoeëte-verhuuege-verlieëge van de toeën). Oet de wies wie det waord wuurt oetgespraeke kinne de luuj opmake waat gemeind wuurt.
De nao ós kómmende generaties liere naeve ’t dialek ouk ’t Nederlands, ’t Ingels, ’t Duits en ’t Frans. Det wuurt as volg verklaord. ’t Dialek wuurt de jóngere mit de paplaepel ingegaeve. (Haopelik) ’t Nederlands liere die op schoel. ’t Duits leet zoeë doeën beej ’t dialek waodoor ’t neet verkierd kin loupe.’t Ingels kriege die speulenderwies beejgebrach door de computer en mobiele telefoon. ’t Frans kinne die zoeëwiezoeë al umdet door ós aldere dök gezag wuurt det die haos alles mit de Franse slaag doon waat, gelökkig, neet altied waor is. Aevel zoelang weej aldere blieve sleipe en stoeëte beej d’n oetspraok van verscheie wäörd zal de waereld neet vergaon. Moch det waal gebeure deurt det in Limburg, door al det gesleip, toch waat langer.
Jan Maas
Venloos