Limburgs als brabbeltaal: Leonie Cornips en Esther van Loo reageren op Wido Smeets

Op de website Neerlandistiek is een reactie gepubliceerd van de hand van Leonie Cornips (UM/Meertensinstituut) en Esther van Loo (Levende Talen Limburgs) waarin uitvoerig wordt ingegaan op de blog van Wido Smeets waarin hij de Limburgse taal als een “brabbeltaal” typeert. U kunt de volledige tekst nalezen in het dagoverzicht van Neerlandstiek onder de kopregel “Achterstandsdenken”.

We citeren enkele cruciale passages uit die reactie om een indruk te geven van de aard ervan:

“Als we zijn gedachten in de column proberen samen te vatten dan is Smeets van mening dat het spreken van dialect een goede beheersing van het Nederlands in de weg staat omdat kinderen maar één taal goed kunnen verwerven; dat kennisontwikkeling in de standaardtaal plaatsvindt en dus niet in een dialect of in een regionale taal zoals, in dit geval, het Limburgs. We horen soortgelijke gedachten in Limburg vaker. Ze betreffen taalideologieën: sociaal, politiek en moreel geladen culturele assumpties van hoe taal in het sociale leven werkt. Kathryn Woolard, een Amerikaanse linguïstische antropoloog beschrijft in haar boek hoe giftig een taalideologie kan zijn omdat taal als instrument probleemloos gelinkt wordt aan denkvermogen. Het naïeve idee dat dialect een lokale brabbeltaal is en dat dialectsprekende kinderen laaggeletterd zijn is funest voor leerlingen die op deze wijze ondergewaardeerd worden en lager vervolgadvies voor voortgezet onderwijs tegemoet kunnen zien.”

{…}

“Wij weten dat er veel didactische wegen naar een oplossing zijn, zonder dat we hoeven te polariseren of de lat naar beneden te leggen. Het is niet óf/óf. Het is én/én. We kunnen maatwerk leveren, we kunnen putten uit creatieve meertaligheidsdidactiek die alle kinderen verder helpt naar goede beheersing van de standaardtaal zonder daarbij de identiteit van het hele kind en de kracht van het meegebrachte thuistaalkapitaal uit het oog te verliezen. Onderwijsprofessionals voor en achter de schermen laten zien dat dat kan.

Het kritiekloos associëren over dialectsprekende of anderstalige leerlingen duidt op snel oordelen zonder de behoefte te voelen zich echt te verdiepen in wat er speelt in het huidige meertaligheidsonderzoek en in het onderwijs op het gebied van meertalige didactiek.

Een eigenzinnige visie kan soms ongelooflijk gedateerd en achterhaald zijn en schadelijk en kwetsend voor degenen die het betreft en voor leerkrachten in het onderwijs.

{…)

drs. Esther van Loo, docente Russisch en Limburgs, voorzitter Levende Talen Limburgs
prof. dr. Leonie Cornips, Hoogleraar Taalcultuur in Limburg, Universiteit Maastricht

Mede ondertekend door o.a.

  • Mr. Christine van Basten, voorzitter Veldeke Limburg
  • dr. Mark Pluymaekers, bestuurslid Veldeke.
  • drs. Bas Vissers, docent Frans, Duits en Limburgs, bestuurslid Veldeke Venlo
  • drs. Ton van de Wijngaard, streektaalfunctionaris Limburgs
  • prof. dr. Roeland van Hout, voorzitter Raod veur ’t Limburgs
  • Ruud van Eeten, directeur-bestuurder Huis voor de Kunsten Limburg
  • prof. dr. Goffe Jensma, hoogleraar Friese Taal en Letterkunde, Universiteit Groningen
  • prof. dr. Joep Leerssen hoogleraar UvA / Universiteit Maastricht
  • prof.dr. Jos Swanenberg, Tilburg School of Humanities and Digital Sciences, Department of Culture Studies
  • prof. dr. Martijn Wieling, bijzonder hoogleraar Nedersaksische / Groningse Taal en Cultuur, Rijksuniversiteit Groningen