Niknekske Nummer 12

Tell me ­– höb ich in eine kelder gezaete, wie me zaet. Waat doon ich hiej dan. Is dao al gemejd, dao achter dae bós. Zandj? Ich kan det neet good zeen. Zól ich roesgrei gekrege höbbe in dae kelder. Opium? Ich kan mich min rappelere.  Mesjiens. Móste veer neet kwartette? Wie veer – wore veer mit zien vere? Beer – beer goof ’t zeker. Ich höb van Paul van Ostaijen gedruimp, d’r Puil. Dae groof mit ein kaolesjöp nao wäörd. Kan kan, zien moder woor van ’t anger Limburg. Kaole zat dao.

Kwartette. Ouge toew. Dao zitte wäörd links ónger in ’t linkeroug. Loepetige plaats. Moog ich van 1418 van ’t merteltuug de krómme reek?

Wen d’r Puil mich get verduutsje wilt versjtik d’r zich in eine Westmalle, meis einen tripel. Dök belanj ich in zien blauw veljer langs de maon, wach: höb ich in ein van zien witte häöf  gezaete? Nae, hoeven – hoeven zien gein häöf. Paerd höbbe hoeven, hove, geite ouch; die heurt me neet zoe.

Ich hauw ’t mis mit dae reek en 1418 vreug van 4045 de dreug ougezuul. Woveur höbbe veer nómmers. Gevange? Kaefkes kriege al eine nómmer ingepits eer ze gesjete höbbe. Ein van mien zjwäögers wól eine versjlete proemeboum oetdoon.  Aanvraoge, pepere, sjtap veur sjtap invölle, puntj vief: waat is de poscode van de boum.

Wäörd zien siefers gewaore. Ich mót mich de kop laegsjöddele. ’t Guf wichter die dinke det pasta aan pastasjtruuk greujt. Die guf ’t hiej neet, dao, det zien aerpel. Grote frietfebrik wo bön ich. Oktober, ich mót aerpel rape wiewaal mörge ein proof besjrievende maetkunde, aerpel aerpel en kieke of de kroenekrane ós wille zeen.

Mien moder woor baeter doonde. Ze wees mich op krómpgegreujde aerpel. Kiek dao det heunke. Waat woor det. Kuns – of kómpassie mit de geweune man, de buurkes biej de grens, wied voert van Piet Hein Coen wo friet petat geneump waert. Ich höb petattetoos in de herre. Ich woor óngerwaeges örges haer. Wohaer? Wen ich ein nach good gesjlaope höb. Sjlaope. Wo. Biej de paerd? Dan hoort men weer hun draven stalwaarts. Höbbe ze in die blauw veljer gegraas. Heute blau, morgen… Mörge weit ich wo ich haer mós. Mót det mós mót waere?

• Roesgrei: verdovende middelen. Hebben we daar een beter woord voor?
• Rappelere: zich herinneren. We nemen zoveel Amerikaanse woorden tot ons… Zou de jeugd nog weten wat het betekent?
• Krómme reek: riek waarvan de tanden haaks op de steel staan; diende om mest van de kar te trekken.
• Versjtik: van werkwoord versjtaeke, zich verbergen; ook: verstoppen.
• Ougezuul: een zuul is ein aels oftewel priem; gereedschap van de sjoester.
• Kroenekrane: kraanvogels. Misschien een onomatopee: klanknabootsing,   zoals de vogelnamen kievit en koekoek. Hier gaat het om het geluid van een grote groep vliegende kraanvogels. Woord dat niet verloren mag gaan: kroenekranezomer, prachtige nazomer, als de kraanvolgels overvliegen; bij ons thans Indian Summer. Bah.
• Gegraas: voltooid deelwoord van grazen, mopperen, grauwele, een soort knoteren, maar niet op papier, meen ik; det is einen echte graasbaer – vooral Midden-Limburg. Woordenboek Tegelen: voortdurend nijdige en onhebbelijke opmerkingen maken. Ze höbbe dae graasbaer duchtig te graze genaome. Graze  heeft ook de Nederlandse betekenissen: gras eten, in de wei, en: te grazen: iemand beetnemen, pakken. Zou ons grazen: bromberen, mopperen een soort klanknabootsing zijn? Ik denk aan het geluid van gras als dat afgerukt wordt.

In de tekst staan fragmenten uit het gedicht Avondgeluiden:

Avondgeluiden

Er moeten witte hoeven achter de zoom staan
van de blauwe velden langs de maan
‘s avonds hoort gij aan de verre steenwegen
paardehoeven
dan hoort gij alles stille waan
van verre maanfonteinen zijpelt plots water
– gij hoort plots het zijpelen
van avondlik water –
de paarden drinken haastig
en hinniken
dan hoort men weer hun draven stalwaarts

Paul van Ostaijen (1896 –1928).

Alle voorgaande afleveringen van Niknekskes zijn terug te vinden in ons Archief.