Veldgewas: Blinketig wiejer

 

Mörge korsdaag, mae gein korsnómmer van V’gewas. Waat is Kerstmis nag? De kerst, Amerikaans gedeuns mit einen aoje kloot in ein sjlei en eine witte werreld dae me allein nag op pepeer zuut.
En dan dae kamp tösse de supermerte waem de sjoenste reklaam haet. Ich zeen biej d’n Appie alderlei marmóttige deerkes. Mótte die de sjroete vervange? Veur de jónger lezers: sjroete zien kalkoenen. Oos Toos (Schoenmaekers) hauw paar jaore geleje al geliek; doe sjting in Veldgewas:

kersmis
wied wiejer es gelouf wat wörg
blief kersmis toch väöl meer
es get ós veur de vot gesjörgs

toos

Korsmes is zoeväöl mier, zaet toos. Neet allein aete aete en ingele zinge de herders nao eine sjtal vól mit sjäöp en keuninge. Heurt de vlöch nao Egypte (paar waeke later) dao mesjiens onnag biej? Zuug waat Phil Schaeken uch te laeze guf:

Vluchteling

Sjtèl dich èns veur: oppe vluch vanoet Zitterd,
ich, mit mien vrouw, nao Soedan of Iran,
in d’n auto, op waeg, wiedeweg en dan?
Of mit ’t vleigtuug, väöl achtergelaote,
oppe vluch veur hónger, ermoud, soldaote.

Eesj nao Barcelona, Rome, of Nice,
help mich èns effe, höbt geer ein advies ?
Wiejer mit d’n auto, d’n trein, ’t vleigtuug,
of mit de boot euver de Middellandse Zee,
gaef mich èns raod, ich weit ’t neit mee.

Óm mich bie geklaag, gesjreef: ‘Dae dao geit dood !’
‘Kóm, hawt dich röstig, gein gewaggel in de boot !’
Veer zeen d’r bienao, leet me ós bènne ?
Ich vuil mich neit goud, kèn d’r ech neit aan wènne,
‘Estebleif, num ós bie de handj, in dat vraem landj.’

Mien kleier zeen voel, mien geldj bienao op,
ich vuil mich neit goud, höb pien in de kop,
ich zeen niks es elenj, al daag neit gesjlaope,
ich wil rös in de prie, op vree blief ich haope,
mien vrouw is ouch bang, ich zeen traone op häör wang.

Höbbe ze vla, mèlk, breudjes of dreugwoosj,
versjtaon ze mich dao, es ich zègk: ‘Ich höb éch doosj’?
Geef ’t dao Krismes, Sinterklaos, Vastelaovend,
zeen ich ’t leich of blif ’t dao aovend ?
Ich bèn zo bang, in nood, grote nood,
och, zègk mer gerös: ‘Dae minsj is haos dood.’

Phil Schaeken, Zitterd

Nag get oet daen hook wo v’r ’t neet zoe gaer euver höbbe. Dit prachtig gedich van Huub Brouns haet al ins Veldgewas gesjtange.

De Palestijnse jóng

D’n haop haet hae goddank neet verlaore
want hae sjtamtj wied-e-weg van herders aaf
’t Waas ziene väörvader dae sjäöpkes gaaf
As naozaod veultj tj’r zich naog oetverkaore

Hem trèktj det Bethlehem – dao Kersmes haoje
De Boeëdsjap wäörs se den vanzelf gewaar
En vredesdoeve haoltj noe nemes haar,
al is dae grenstoen sjtrang väör häör verbaoje

Op baevaart zal vast geine ligke knalle
Bevlaoge klamptj t’r zich aan zien besjloet
Toch is neet ederein op Vrede oet
want aorlogstuug bliektj angere kal te kalle

Vlak anen daag wäörtj weer ’n gaat gedabdj
– van Kersmes haet de waereldj niks gesjnapdj

Huub Brouns

Korsmes: leech in of nao duuster daag. Australië haet dao min las van: dao sjtaolt de zon, en Leonne Cramers zuut  betouverende sjtarre wènke. Benuujd?

Pungel

Zal d’r gein deukske óm wènje 
’t kan neet allemaol van de hoagste boum 
v’r kènne eine boum opzètte 
wie ’t waor, wat kómme geit.

Cupido rich zien piele 
op harte wie ’t dien 
èngele reike ’t lètste sjtökske 
van de puzzel in passie en pien 
zeëje veljer vol kleë 
en betouverende sjtarre wènke 
sjitterend van wied e-weg. 

© Leonne Cramers, Gelaens , 2021.

Betouverende sjtarre – wo dan wo, wie wied zien ze van ós aaf. Veer höbbe (ocherm ocherm, sorry) mier aan nuuj weeld’ríg sappig veldjgewas, veljer vól mit Leonnes kleë (klee, klaver) – zuut me neet mie. Netele moge daoveur ouch – ouch ónkroed. Mós, det waal in de kröb toegesjtange is, is veur väöl luuj sjrikkelik ónkroed. Perfesser Heilige Isidorus, petroon van de boere help help ich höb mós in de gezón.

Mós (ich kan ’t neet laote): is det grei wie de prachtige Limburgse wäörd die de kiendjes van gezónmeuderkes heure in de peuteropvang? Mae potverdrie, det geit ós aan de prie, veer miense die…
…die ’t Limburgs nag de meute waerd vinje. Nag? Woor ’t vreuger dan baeter? Lestig – veer haopde waal det de promotie van det boeregedeunske nao de eredivisie van de weitesjap, ich neum Maastricht University, beteikendje det ‘t Limburgs ofwaal Oos Taal geliek aanzien zól kriege es ‘t Fries. Haopde veer det? Haop höbbe veer nag ummer neudig. Kos neet väöl: haope det waat veer haope kómme geit.

Kómme de drei keuninge nag in dees verwórring? Waal in ei gedich van Huub Brouns (87 al, estebleef), euver eine van de keuninge van Bethlehem, volgend jaor iers, mae hae haet noe al  aezelsvrachte sjpiet. Waat woor ouch al weer ’t Waord van ‘t Jaor?

D’n aoje käöning

Waal aldaag zaat de käöning deep te dinke
waat waas gewaesj … en kwaam nao zienen tied
As wieze wis t’r: tied zal blieve sjlinke
Toch wól hae waat hem resdje naog neet kwiet

Hae dacht nog daag en nacht aan ’t Kindj dao wied-
e-weg in Bethlehem. Die sjter bleef blinke
Zoeë zäömerdje hae aezelsvrachte sjpiet
ómdet t’r toen allein get goud kós sjinke

Mer sjterre, kosmos, weitensjap, zien sjpäöre,
niks sjafdje hem oeët zicht op ieëwigheid
Mer dao, det Kindj? Waat haet det hem gezachdj?

Noe wètj tj’r waal det wónjere gebäöre
Vanaaf vandaag hèltj hae kemieële greid
en haoptj mer det ’t Kindj hem weer verwachtj

Ach, die keuninge – doon die nag mit? Woor waal eine zjwarte biej. Waat zien allewiel keuninge? Neet die van de sjötterie. Max V.? Ama is nag get jónk (wiewaal: Mesjtreechs waordebook, p. 61: ama = oma). Wo bön ich. Keuninge, of toch get angers. Zeker. De gezet bejubelde eine miens dae eine keplaon sjpeelt in de noe al bejubelde musical Dagbook van een Herdershond. Ein sjter die mich nieks zag. (Sjterre sjpraeke?) ‘t Woor eine William, nae neet dae, allei, ja, ich höb de gezet gevónje: ‘Lucky bastard’ William Spaaij als ondeugende priester in ‘Dagboek van een Herdershond’.
Ondeugende priester? Veur det good te make ei korsgedich van de pater dae de teks veur de musical geleverd haet: pater, sjriever en dichter Jacques Schreurs MSC (Panheel, 1893-1966}. Oei, gesjtórve veur de revolutie. Waert gerepereerd: die nuuj megasjter sjpeelt eine keplaon dae homofiele geveules haet, zaet de gezet. Mót Hoekstra det gedeuns sjteune? Noets gesjteund dit

Kerstleedje

Kómtj hie bènne, erm’ en rieke
Mèt eur zörg en eur verdreet;
Kómtj ’t sjoeanste Kindje kieke
Det de hemele verleet –
Det oos ballingsjap kwaam deile
Óm oos hert vuuergood te heile.

Laotj eur zunj allein mèt boete,
Dringtj d’n ieëzel mer opzie;
Ouch al snietj ’t door de roete:
Hie is wermt’ en melodie
En mèt ingele en prinse
Is hie plaats vuuer alle minse.

In dit hoes (mer zónger duuere)
Zeen wae kinjer allemaol;
Hei zel God eur hert verhuuere
Hie gruutj kroed vuuer eder kwaol
En waat nemes ós kan sjinke
Zeen w’ in Jezus ouge blinke.

Kómtj den minse, oet eur nèste,
Oet eur dörpe en eur staej;
Kómtj, al zingendj ’t Adeste,
Kómtj, ’t is mer twinjtig traej,
Mèt oos kómpels oet de miene,
Mèt pestoears en mèt begiene!

Sjaak Sjreurs

Efkes: ’t Adeste is ei Letiens korsleed, Adeste fidelis, hiej meis gezónge es Komt allen tezamen, koempels en begiene, allei: ouch die van dae musical, Korsmes of in mei, met op het veld een bloemensprei. Ich mis waal de sjniej. Nou ja, wo noe oos geiselikke vandan kómme, dao mótte ze hoog klumme veur det wit, en mit de Korsmes is dao noets wit. Dinke ze zich sjniej (of sjnee), wie Phil Schaeken.

Chet Baker

Gans zach heur ich ein träöt,
luchtig loester ich,
en drief mit op de golve van de klank,
wiejer, ummer mer wiejer.

’t Is of sjnee in mien gezich wèntj,
zachte, witte sjnee.
En es ich daonaeve de sjtöm heur van Chet,
sjleit ich mien ouge,
en loester mit eine sjtille lach op mien gezich
nao zien muzikaal gedich.

Phil Schaeken, Zitterd

Ach dae sjnee, ’t geit um wermte, zaet oos Toos:

kersmis blinketig

duit de ermood
in ’t geluive pien
mer kersmis wèrk
wie ein opgetroch gerdien
en hilt de werreld
in get zachter greep
hald nao baove
vanoet ’t deepste deep
det kingerlik vertroewe
in bethlehems sjtal
in de gebaore redder
veur idder, van al,

leet ós loestre nao
wat gezónge waert
mit hert en zeel,
maak wat gebarsjte is
weer effe heel.

kerswermte inne sjtal
bie ’t vee
kerswermte – effe alles blinketig
ouch sónger sjnee.

toos

Blinketig … is ‘t det waat ós nótse zól? Maak dan reklaam veur Veldgewas. Mae ja, ouch Toos haet ’t neet al in de henj. Vurg jaor sjreef ze:

0 denneboom, o denneboom
zien takke blieve wonderschoon

de little drummerboy
bie ’t catshoes neet d’rbie
blief trómmele vrie en blie

hald ós effe oet de dip
blief sjpele veur ’t kindj inne krib

moge v’r sjtrak zinge:
kling klokje, klingelingeling
corona kwaam
corona GING

toos

Eine goje Korsmes gewins.