Veldgewas: ’t Hoes van Rilke

“Sommige gedichten kun je gerust als wereldwonder beschouwen, en dit is er zeker zo een. Ik heb het gedicht misschien wel honderd keer gelezen en elke keer was ik weerloos.”

Wäörd van de Limburgse dichter Chrétien Breukers (Leivere, 1965). Die sjlaon op ’t gedich Herbsttag van Rainer Maria Rilke (1875-1926). Zeuk uch ’t gedich op internet en geer zit einen hauven daag doonde. Ich telde al darteen vertalinge in ’t Ingels. Twie sjrievers höbbe häöre roman geneump nao de bekindste regel oet Herbsttag, dae al in de Kupershook sjteit. Iers de Vlaoming Jaak Stervelynck, titel: Die thans geen huis heeft, (1964), tien jaar later Maartje Luccioni, get geweuner: Wie nu geen huis heeft.  Det mót toch waal get beteikene. En ’t gedich is euver de ganse wereld vertaald. Hiej kump ’t:

Herbsttag

Herr, es ist Zeit. Der Sommer war sehr groß.
Leg deinen Schatten auf die Sonnenuhren,
und auf den Fluren lass die Winde los.

Befiehl den letzten Früchten, voll zu sein;
gib ihnen noch zwei südlichere Tage,
dränge sie zur Vollendung hin, und jage
die letzte Süße in den schweren Wein.

Wer jetzt kein Haus hat, baut sich keines mehr.
Wer jetzt allein ist, wird es lange bleiben,
wird wachen, lesen, lange Briefe schreiben
und wird in den Alleen hin und her
unruhig wandern, wenn die Blätter treiben.

Rainer Maria Rilke, 21.9.1902, Paris

Ich höb ’t ouch vertaald. Paar maol zelfs. Hiej waat ’t biejnao mót zien.

Oktoberdaag

Hier, ‘t is tied. De zomer woor wie weus.
Ligk diene sjeem zoe op de waerprofete
det wies in rete nut de poolwindj bleus.

Presseer de leste vröchte vól te zien;
gaef häör nag twie Jekerdaalse daag,
zegk det ze zich sjpoje gaon en jaag
ultieme gooddoons in de zjwaore wien.

Waem noe nag gein hoes haet, zit zich geint mie.
Waem noe allein is, zal det jaore blieve,
wakker ligke, laeze, lang breve sjrieve,
ónrestig haer en trök trampele, wie
in de laeg laenkes winj de blajer drieve.

’t Is absoluut gein letterlikke vertaling. Mót eigelik ónger sjtaon: Naar Rilke. Ich gaon gein verantjwaording van mien fratse gaeve. Waal get broekbaar (haop ich) toelichtinge. ’t Inj. Ich haop det det haer en trök trampele de ónrös dudelik maak. En winj is ’t miervoud van windj.

Dit gedich is wie gezag veural bekind door de regel: Wer jetzt kein Haus hat, baut sich keines mehr. Hollenjers höbbe (woveur?) problemen mit det (baut) sich.
Ich zeen vertalinge wie: bouwt het ook niet meer. HET? Ein Friese vertaling zaet: Dy’t no gjin hûs hat, bout him gjinnent mear’. Sjiek sjiek. Häör him is aod Nederlandjs hem: hij waste hem = zich. Daonao keem via de Statenbijbel ’t Duutsje sich in ’t Hollesj, en moge veer dus ós gein book mie koupe.

Allei, ich zoog nag veur de leste regel: wanneer de bladeren van de bomen worden geblazen, en maakde sebiet einen distichon (tweeregelig gedicht):

Sjiek sjitterende kantoortaal,
goodgekäörd door ‘t Sjoernaal.

Ao ja: Leivere is Leveroy.

Wim Kuipers