Veldgewas: Waat wilt me mit Oos Taal? (2)

Sentekriebels

Mesjiens is nag noets zoeväöl euver ’t Limburgs gesjreve es aafgeloupe maondje. Hoogtepuntj vónj ich deze paginabreie kop in de gezet: ‘Limburg kent haar eigen Gouden Eeuw als kraamkamer van het Nederlands’. Laes det nag ins. Tja, waat mót me zegke. Lentekriebels? Maak ’t waord kraamkamer ‘Limburg’ vrouwelik? Haar… Ich kraomde sebiet ein nuuj (Nederlandjs) waord veur oos al mit Blaoke Paose bleujende däörehegke. Zjuus: aprildoorn. Klómpeboer, det mótte de Hollenjers zelf oetmake: veer sjproke noer van däörehek.

Angers gezag: ’t gedeuns veur, mit en euver Oos Taal, waat ammaol gebäöre mót, is eine kraom gewaore. Eine mertkraom van vreuger wo hiel hel gesjreef waerde? Of eine polletieke, wo drei veer vief pertieje sjtechele euver… Ich höb gein idee. Ich weit neet ins of waal gesjtecheld waert. Ich laes winse, plane, eise en dink det det veural druime zien. Ich druim meis sjlech. Weit noets waat ich wil, biej waem ich zien mót en woveur. Trampel róndj, väöl trappe, duuster geng. Mein ich te weite wo ich zien mót en biej waem, dao en dao: die deur door, ich doon die aop: ein wc. ’t Huuske zagte veer vreuger.

Anger druime

Allei, dit zien anger druime es – ’t is lestig te sjrieve euver dinger wo me neet biej gewaes is, die dich inins gezag waere. Of verzjwege. Zoe hauw ich-de-blötsj gedach det ’t Hoes veur ’t Limburgs in Remunj ein eige geboew zól waere, gebuke desnoods, zös biej zeve, mae gein huuske in ein väöl groter hoes. Ich laes noe det det gebäöre geit. ’t Huis voor de Kunsten verhoes nao waat ich dach det det ’t Hoes waerde, oos Hoes. Ich kraom de naam Hoes in ’t Huis. Dan lever Hoes in ’t Veldjgewas.

’t Geit noe waal geweldig gaon mit ’t Limburgs, zaet me. De polletiek wilt Sjtaotes Drei aanvraoge, die van ’t Fries. Ich weit neet waat zin det haet. Allein ei trepke hoger, van kappetein nao majoor? Mae waert Oos Taal dao waal baeter van? Is det waal de bedoeling? Ich dink det me geldj haopt te kriege oet Den Haag, krek wie de Frieze. ’t Nedersaksisch wilt det ouch, sjting in Trouw. Sjloete Tilburgers zich aan: die höbbe ei diek waordebook. En de Betuwe? Eige waordebeukske.

Me druimp wied wiejer

Och och, me druimp wied wiejer. Faculteit Limburgs aan de Maastricht University. Eine master Limburgs. Eine hbo-master? Tell me. Of geit ’t um ’t aanzeen, dae sjtaotes. Sjtaotes Drei (ich höb det nag neet gezag wiel ich ’t neet begriep) guf mier besjerming. Besjerming? Ich waer d’n draod kwiet. Besjerming? Oos Taal geit de roetsjbaan aaf, zaet me. Code Rood. De wichter die nag ei paar wäörd Limburgs kalle, mótte nao baove sjravele, weer de roetsjbaan op. Zoeget begriep ich.  Mae besjerme? Wie mót me ein taal besjerme? Inpakke? Aha: zörge det ze neet nao boete kan, de biestige kaoj in, boete wo wilj verkes róndjloupe en zate Hollenjers.

Waat wil ich mit al die vraoge. Sjtaotes? Geliek? Geldj veur Veldgewas? Ach, get sjteun van de Raod veur ’t Limburgs zól neet gek zien. Ich weit waal neet waat die petreuns gedaon höbbe seer de erkinning in 1997. Zeker gein reklaam gemaak veur Oos Taal: det is neet weitesjappelik. Mae die Goojse hieringsjlikkers neet ins verduutsje woveur veer ein aafwiekend aksent höbbe det zie neet kinne, det hauw gemótte. Besjerming.

Zaach spraeke

Loester en laes, veer höbbe häör G in haachel, in Beeëgde beechte ze zich det ze zagte aan zaachte buukskes geveuld te höbbe; det zaachte sjpraeke veer angers oet es AN ‘hij zaagde’. Wiejer lache veer wie de Pruse, en biggen zien biej ós bagke. Kónne zie daobaove neet good oetsjpraeke. Waat wilt me nag. In jeder dörp ein sjool wo me verplich Limburgs mót gaeve, heur ich. Raodsvergaderinge in ’t plat. Dan zólle d’r minimaal twie sjole veur vertalers mótte kómme. Tolk-vertalers mesjiens waal. De sjoensten druim heurde ich biej ein jubelend gesjprek op L1 euver dae nuje sjtaotes: de helf van de oetzendinge van L1 in ’t Limburgs. En de gezet idem dito meinde eine dae…

Ich kreeg waal weer haop. ’t Woor veur ‘t iers in jaore det ich get euver ’t gesjreve Limburgs heurde zegke. Ich dörf daoveur nag ins: ’t Huus van de Taol in Drenthe guf jeder jaor zös beuker in ein van de sjtreektale oet, en twie tiedsjrifte. En die höbbe min geldj, minder es ein teende van waat veer kriege: veer miljoon en nag eine poetzak vól. Waat doon veer daomit? Waat wille veer eigelik besjerme, waat beware. Verbaeterde diktees van de leger sjool Op ’t Hwagveldj in Meersje? Mesjiens baeter van die vlakbiej, op Mwórveld.

Wim Kuipers

  • Deze column is niet in het Nederlands vertaald omdat een vertaling afbreuk zou doen aan de teneur van het origineel.