Lidioom: Bim en Bam sjpikkeleiere

De vorige week liet ik een ballonnetje op: Veldeke zou een rubriek kunnen starten met nieuwe woorden. Nog niets van gehoord. Ik moet me daarom afvragen: hebben we die wel nodig, nieuwe woorden? Dat ligt eraan waar je behoefte aan hebt. En wat nieuwe woorden precies zijn. Voor het Nederlands kun je zeggen: dat zijn woorden die nog niet in de woordenboeken staan. Duidelijk. Handig bovendien: binnen de minuut na te gaan, in de databank van het Instituut voor Nederlandse Lexicologie. Amen. Nieuwe Limburgse woorden zouden ook in een woordenboek moeten komen.

Helaas: we hebben geen algemeen woordenboek (willen maken). Dat vind ik schandalig, maar wie interesseert het nog? Geen idee. Laat zitten. Terug daarom naar de vraag of we wel nieuwe woorden nodig hebben. Nee toch? Wat heb je nodig om te kunnen leven: eten en wat geld. Eten haal je bij de voedselbank, geld bij de leenbank, zoals vroeger. Stelen kan ook nog.

Voor woorden geldt hetzelfde. Gewoon pikken, misschien de klank wat veranderen want klanken hebben we genoeg, enne…

Wat enne? Ik heb geen zin hier verder op in te gaan. Heel gewoon: wil het Limburgs zich een taal noemen dan zijn er behalve afwijkende klanken en klinkers een massa eigen woorden vereist. Daar hebben we niets aan gedaan. Was verboden: niet wetenschappelijk.

En nu? Wil nog iemand Limburgse woorden verzinnen voor al die spullen die herwaarts komen vanuit China en Amerika? Het wordt immers vervelend al die dingen ‘ding’ te noemen. En waarom moeten ze een nieuwe naam hebben? Honderden mannen mompelen: waar heb ik mijn telefoon nu weer gelaten? Ze bedoelen hun mobieltje. Ja, zegt de vrouw dan: als je ook je sjpikkeleeriezer (bril) niet kan vinden, wordt het lastig. Dat woord heb ik vaker toegestuurd gekregen toen ik de Letterbak schreef, wekelijks in de gazet. Speculeren ofwel spieden, dat gaat nog wel, edoch wat moet dat ijzer? Het woordenboek van Sittard heeft de variant ‘sjpikkeleieriezer’, met als verklaring: oogglas. Hoe? Een loep?

Reageren? redactie@veldeke.net of veldgewas@home.nl

Lidioom is onze wekelijkse rubriek over het eigene van de Limburgse taal. Alle vorige afleveringen zijn terug te vinden in ons archief.