Column Leonie Cornips: ‘t Convenant veur ‘t Limburgs naoder bekeke
Op 15 miert heet de minister vaan Binnelandse Zake en Keuningsrelaties Kasja Ollongren aongegeve positief te stoon tegeneuver e Convenant veur ’t Limburgs. Mèt dit Convenant bevesteg de Nederlandse euverheid nog ‘ne kier tot ’t Limburgs in 1997 es officieel regionaol taol oonder ’t Europees Handves veur Regionaol Taole en Mindeheidstaole erkind is. De Belzje heet in tegestèlling tot de Nederlandse euverheid ’t Europees Handves neet oonderteikend boedoor ’t Limburgs in Belsj Limburg gein regionaol taol maag heite.
Riekseuverheid blijf eindverantwoordelek
De Nederlandse euverheid wijs de oetveuring vaan ’t regionaol taolbeleid touw aon de Provincie Limburg meh blijf zelf eindverantwoordelek. De Nederlandse euverheid sjik eder drei jaor e rapport nao de Raod vaan Europa, beveurbeeld euver d’n umvaank vaan ’t aontal lèsse Limburgs in ’t oonderwies en euver wie väöl ore Limburgs in de media te beluustere vèlt. Tot noe touw zien d’r gein einduidege regelinge euver wie de nationaol, regionaol en lokaol euverhede ’t gebruuk vaan ’t Limburgs zouwe mote oondersteune en stimulere. De Raod veur ’t Limburgs, ’t Hoes veur de Kunste in Limburg inclusief de streektaolfunctionaris en Veldeke, de awste (sinds 1926) en groetste dialekvereineging in Limburg, advisere de Provincie en drage door alderhand activiteite bij aon ’t in beweging hawwe vaan ’t Limburgs, boebij de Provincie faciliteert.
Wat verandert noe zjus?
Al mèt al zouw ‘ne ziemelezeiker zègke tot mèt dit Convenant neet wezelek get verandert aon de positie vaan ’t Limburgs. ‘nen Optimis zuut evels nui kanse aofhaankelek vaan wie ’t Convenant nao de zomer vörm en inhaajd zal kriege in de samewèrking tösse ’t Ministerie, de Provincie en de betrokke partners.
’t Convenant krijg noe al positieven aondach in de nationaol media en ginnereert hernuide belaankstèlling veur de mietaolegheid vaan Limburg, boe inwoeners neve väöl ander taole ouch ’t Nederlands en ’t Limburgs es aofzoonderleke taole spreke. Netuurlek heet ‘ne breie gróp vaan streektaol- en lèttereorganisaties in Limburg al ieder winse geformuleerd die noe same mèt ’t Riek en cultureel oonderwiespartners hopelek te realisere zien. Me wèlt gere verjonge en feminisere, ’t Limburgs vernuie door digitaol media, ’t imago verstèrke door Limburgs aon te beeje in ’t oonderwies, op radio en tèllevisie en ’t laote hure op alderhand theater, meziek- en poppodia.
3 Winse vaanoet de wetensjap
Vaanoet wetensjappelek oonderzeuk vaan de Lierstool Taolcultuur in Limburg aon de Universiteit vaan Mestreech leve drei winse. De ierste is ’t stimulere vaan twietaoleg opgreuje vaan peuters, dus ouch in ’t Limburgs neve ’t Nederlands en kinnesverspreiing vaan de cognitief veurdeile daovaan. De twiede is tot ederein in Limburg, wèrkend in bedriefsleve of bij de euverheid, veur de klas of in ’t hospitaol, aajd- of nuikoumer, joonk of aajd, maan of vrouw, immigrant of vaan anders in Nederland, expat of neet, ’t Limburgs es Twiede Taol (LT2) kint liere vaan professionals die wete wie ’t liere vaan ’n twiede taol succesvol verlöp. ’t Zouw ’n taak veur de provincie kinne zien dees LT2-taolverwerving te stimulere en eventueel te institutionalisere. Op de derde plaots zouwe provincie en gemeintes in naovolging vaan ’t KNAW rapport ‘Talen in Nederland – Talen voor Nederland’ (2018) professionals in de zörg zoewie dokters en wiekverpleegkundege, bij pelitie en justitie en lierkrachte in peuterspeulzaole en kinderdaagverblieve bewus kinne make wie belaankriek ’t is um in de thoestaol vaan hun cliënte, patiënte en peuters te communicere en kinnes euver te dragen
Mestreechse vertaoling door Bèr Brounts