Column vaan Toon: Ode aan ‘t plat
Ofsjoon ich bèn opgeleid tot docent Nederlands en in die functie veur de klas allerlei gekke teun oethaol óm mien leifde veur ‘t Nederlands aan zeurderig zuchtende pubers euver te brènge, geit d’r veur mich toch niks baove de zoetgevooisde, zach heilende klanke van ‘t plat.
Mien hart maak eder ein sjprungske went ich in eine Amsterdamse McDonalds’s de rónj tone van ‘t Limburgs heur, dan es ich, vlot kaokend op ein Grieks sjtrandj, irges houkig Holles óntwaar.
Vanzelfsjpraekend niks ten naodeile van ‘t Nederlands, want wie ich al sjreef hang ich ouch die taal, óndanks zien soms botte karakter, gaer de neudige medajes óm d’n hals. Mer ‘t is noe einmaol zo dat es ich ein bitsjke pien aan miene zeel höb dao eder euver vertèl taege emes dae de taal oet mien jeug sjprik, en dat es ich maag keize ich minder angs ervaar bie eine in ‘t dialek sjpraekende tandjarts. Ós plat, dat is emotie.
Ich waer dan ouch, taege baeter weite in, geraak es ‘t Limburgs in ‘t verdomhuikske gezat wurt. Wie Maarten van Rossem in ‘De Slimste mens’ meerdere maole veursjtèlde vanwaege ós taaltje de ganse provins aan Belsj kedo te doon, raakde zien opmirkinge, aafgezeen van mien respek veur daen awwe cynicus, mich waal degelik.
Wie Chantal Janzen eine dialekcoach in de erm noum óm van häör Tegels accent aaf te kómme, en mit häör nuut noordelik accent ein paar jaor geleeë nota bene oetgeroupe woort tot ‘bekènde persoon mit de meis prettige sjtöm’, dach ich: ‘Veldeke dreet zich óm in zien graaf !’ Mer och, al dae miserie verbleik bie ‘t aanheure van dat waat nog ummer de voertaal is in de regio’s wo-in veer wone, wirke en alles doon waat van God mót en taeves waat hae verbaoë haet.
De intelligente, want ummer tweetalige zuderling, dae zjwig, deit zichzelf en jederein óm zich haer pien. Daoróm roup ich uch op: ‘Limburgesj der natie, sjpraek! Laot ‘t plat euver de tónge rolle es nooitsj teveure en zeet greutsj op de meziek dae de ruumte zal völle. Trek uch nog minder es niks aan van alle kulveroordeilinge van de luuj die meine te mótte vonnisse.’
Dat en niks angesj wurt de boodsjap dae in mien lèsse Nederlands in ‘t kómmende sjooljaor centraal zal sjtaon.
Sjpraek !
Door Phil Schaeken vanoet ‘t Holles euvergezat in ‘t Zittesj