Convenant tösse Nedersaksisch en Riekseuverheid
Vertegenwoordegers vaan ‘t Nedersaksisch en de minister vaan Binnelandse Zake höbbe op 10 oktober jl. e convenant oonderteikend boe-in de Nedersaksische taol door de Nederlandse euverheid erkind weurt es ’n “verrieking vaan ’t Nederlands erfgood” en es belaankriek veur de eige cultuur en identiteit vaan de gebrukers. ‘t Nedersaksisch weurt gesproke in de Oosteleke en Noordeleke provincies vaan Nederland, vaanaof Gelderland tot in Groninge en zelfs nog in e klein stökske vaan Friesland. Zjus wie ’t Limburgs is ’t Nedersaksisch al ieder erkind es zelfstandege regionaol taol volgens ’t Europees Handves Deil 2. In Nederland heet allein ’t Fries ’n hoeger erkinning es regionaol taol, naomelek volgens Deil 3 vaan datzelfde Handves. Erkinning volgens Deil 3 hèlt in tot die taol ouch rech heet um in ’t oonderwies en in de rechspraok gebruuk te weure en daoneve maag rekenen op substantieel financieel oondersteuning door ’t Riek.
Consequenties vaan ‘t convenant
Mèt de oonderteikening vaan dit convenant verandert in de erkinning volgens ’t Europees Handves dus niks. ’t Convenant heet ouch gein consequenties veur de rechte of financieel ondersteuning vaan ’t Nedersaksisch. Meh de vertegenwoordegers vaan die taol toene ziech gruuts tot hun taol noe ouch door de Nederlandse euverheid officieel erkind weurt en verwachte tot de samewèrking mèt Den Haag positief zal oetwèrke op ’t bevordere vaan ’t gebruuk vaan hun taol. Euver wat de portee en de consequenties vaan ’t convenant zien, is oondertösse wel ’n dispuut gaonde. In ’n artikel in ’t blaad Binnenland Bestuur weurt in feite dudelek gestèld tot ’t convenant neet wèlt zegke tot ’t Nedersaksisch noe volledig es zelfstandege taol erkind weurt, zoe wie dat mèt ’t Fries ’t geval is. En tot ouch gein aonspraok gemaak kint weure op mie financiële steun.
Oonderdeil vaan de taolsystematiek in Nederland
Wel steit in ’t convenant ’n nogal cryptische passage boe-in spraoke is vaan “wezenlijk, volwaardig en zelfstandig onderdeel van de taalsystematiek binnen Nederland”. Hei späölt op d’n achtergroond ’n discussie mèt die al einegen tied binne de Nederlandse Taalunie weurt geveurd. De Taalunie waor langen tied geneig um de Nederlanse streektaole wie ’t Nedersaksisch en ’t Limburgs te besjouwe es variante of dialekte vaan ’t Nederlands, wijl allebei die taole in feite ‘ne gans andere oersprunk höbbe. Tijdens e congres begin dit jaor zien de posities nog ins hiel dudelek tegeneuverein geplaots en höbbe diverse taolkundege naomens de streektaole aongegeve tot Limburgs en Nedersaksisch gein oonderdeil zien vaan de Nederlandse taol meh zelfstandege taole. Veer höbbe dao op deze website ieder euver gepubliceerd, wat geer hei kint naoleze. Bij ’t opstèlle vaan ’t convenant is bliekbaor gedach tot es ’t Nedersaksisch gein oonderdeil kint zien vaan ’t Nederlands, daan make veer ’t oonderdeil vaan de “taalsystematiek binnen Nederland”, wat dat daan ouch maag zien.
Gein nui verpliechtinge
Wat perceis de gevolge zalle zien vaan ’t oonderteikene vaan ’t convenant blijf oondudelek. In de touwliechting bij d’n teks weurt vermeld: “Het convenant is nadrukkelijk niet gericht op de totstandkoming van nieuwe verplichtingen”. Dat gief wieneg hoop op mie financiële steun. De gezèt Tubantia, die in Enschede en Hengelo versjijnt en dus midde in ’t Nedersaksisch taolgebeed, dink tot dao toch wel get te hole vèlt in Den Haag en zèt es kop bove ’n artikel: “Nu ook knip trekken”. Veer zalle zien. Tot in ’t convenant tot twie kier touw expliciet vermeld weurt tot bij ’t opstèlle daovaan “niet deel III van het (Europees) Handvest als vertrekpunt wordt genomen” wèk d’n indrök tot Den Haag ziech heimèt ouch wèlt indèkke tege claims die oet ’n eventueel erkinning volgens dat Deil 3 zouwe kinne koume. Veur de volledegen teks vaan ‘t convenant kint geer hei kieke.