De Benrather Linie: boe piep pief weurt

’t Congres vaan de VLDN had dit jaor es thema de Benrather Linie. Dat is de grens boe ouch in de Limburgse dialekte de p in ’n f verandert (piep weurt pief), de k in ’n ch (make weurt maache) en de t in ’n s (water weurt wasser). Twie lede vaan ’t provinciaol bestuur vaan Veldeke Limburg gaove teks en oetlag euver wie dat zoe gekoume is. Lei Heijenrath begós mèt ‘n historische verklaoring boe-in de dominante positie die Aoke sinds de Middeliewe heet ingenome in deze regio bepaolend waor veur d’n invloodssfeer vaan de Öcher sproach. Daobij späölde neet allein de polletieke machsverhawdinge ’n rol (vaanaof Karel de Groete waor Aoke langen tied e centrum vaan mach in Europa), meh ouch de kèrkeleke vesteginge in de vörm vaan kloesters die vaanoet Aoke in de wij umgeving woorte opgeriech. En de Benediktijne die dao verantwoordelek veur waore strekde hun gebeed vaanoet Aoke oet tot veurbij Vaols, tot euver wat noe de grens mèt Nederland is. En in dat gebeed woort piep pief.

Peter Klein verfijnde de luip vaan de Benrather Linie (dee naom kump vaan ’t dörp Benrath wat get wijer op in Duitsland op die taolgrens ligk) nog ins door aon te geve tot de sjeiing tösse piep en pief soms dweers door ’n dörp leep, aofhaankelek vaan boe de kinder in dat dörp nao sjaol gónge. Gónge ze in Viele nao sjaol daan zagte ze piep, gónge ze nao Lemiers daan zagte ze pief. Peter leet geluidsfragminte hure die heer en zien kompane hadde verzameld veur ’t samestèlle vaan hun book Ós Moddersjproach, boe in de dialekte vaan Viele, Lemiers en Vaols nevenein weure gezat. Zoe kóste de deilnummers aon ’t congres mèt eige oere hure wat veur versjèl d’r waor tösse dörpe die op ‘ne steinwörp aofstand vaanein ligke. In Vaols en Lemiers drinke ze wasser en in Viele water. Es ze al gein beer drinke, boe ze in Lemiers en Vaols daan weer ’t bier tege zègke.

’t Congres voont dit jaor plaots in de Kopermeule in Vaols, de veurmaolege Evangelische kèrk. De congresgengers kraoge neve de veurdrachte nog ’n roondleiding door ’t centrum vaan Vaols en in ’t bezunder door ’t gemeintehoes. Börgemeister Reg van Loo verhaolde wie ‘ne riechtege spreekstalmeister de historie vaan ’t monumentaol pand wat indertied gebouwd is door Johann von Clermont, dee vaanoet Aoke de lake-industrie nao Vaols brach. Nao de poos gaof Gerald van Berkel nog ’n touwliechting bij zie book euver de Limburgse waternaome en vertèlde Stefanie Ramakers euver häör oonderzeuk nao de taolgeveulegheid vaan Limburgse kinder en volwassene. Al mèt al e bezunder geslaag congres. De VLDN (Vereniging voor Limburgse Dialect- en Naamkunde) is ‘n Belsj-Nederlandse samewèrking op dialekgebeed. ‘t Congres waor dit jaor georganiseerd in samewèrking mèt de Veldeke Krink Um Mamelis. Volgend jaor vint ’t congres weer in Belsj plaots.