Lidioom: Eierkeukske mit zäödjes

Vurge waek leet ich uch achter mit de keuning dae biej ein hoes aanbelde. Wo? Oppe Boekoel, en die aojer luuj aan de mörgeskóffie, die deje neet aope. Ze móste die Oranjes neet. Neet zoezeer de keuning, ’t woor waege dem zie grootvader, dae dao dök op de Boekoel keem, wo hae dan…

Allei, Lidioom is gein serie columns. Waat tuntj uch, zólle veer dao nao binne gaon, kieke of ze Limburgse wäörd aete biej de mörgeskóffie? Ich zeen dao knäckebröd ligke. Gaon v’r häör dao ein eige waord veur verzinne. Neet doon. Kan probleme gaeve. Zjem moog waal mae det guf ’t al, wiewaal allein de sjpelling eige is. Knakkemik dus? Kóm noe, wied te krakkemikkig.

Ich vraog mich aaf: wiene en veural woveur zien veer alderlei wäörd euver gaon naeme. ’t Breurke van jam, stroop, dao höbbe v’r waal vief name veur; ich neum zeem, kroed, kruudje, sjroep en ’t sjitterende ziepnaat. Zout = zaat, zaot en zalt (Venlo, binnesjtad van Remunj). Mót ich zaajt nag neume – allei dan. En hiel geweun: zout.

Doe keme inins (in de jaore zöstig?) zoutjes. Hauw me dao zaatjes van mötte make, of zäötjes, krek wie maot-mäötje? En laot-läötje.  Tja, me haet onnag zäödjes, mit de toon van ‘mäötjes’; det kan verwórring gaeve, wiewaal iere in de buut dan op de sjlaopkamer. (Mós doe dien zäödjes kwiet?) (Ich höb gezag: geine column).

Ich mót gaon dinke det de meiste ech eige wäörd óntsjtange zien wie d’r nag min ketak woor mit Hollandj. Dink aan die prachtige wäörd veur vlinder, libel, lieveheersbeestje en pad.

Noe zien veer nag biej die miense die juus óntbete höbbe, mae neet mit vlinders of padde. Wiewaal hiej en dao mesjiens ins euvergebleve kwekkertebetskes te zeen zien. Ich vraog waat ze gegaete höbbe. Omelet – nae: ómmelet. Kump oet ’t Frans, vanaaf 1867. In de Groéselder Diksjenèr (Gronsveld) zoog ich: omelet sjteit dao biej ’t waord geklop. Wie? Ein ómmelet zól dao ei geklop ei zien. Veer kalde heim van eierkeukske, waat mich ei sjiek broekbaar waord liek.  Opsjrieve en gaon gebroeke.

Reagere? redactie@veldeke.net of veldgewas@home.nl

 

Lidioom is eus wekelekse rubriek euver ‘t eigene vaan de Limburgse taol. Alle veurege aoflieveringe kint geer trökvinde in eus arsjief.