Lidioom: Jatte van vlinders

Zjuus, hoog tied oet alle moos te patere, zoewaal oet de keul es oet de zómp. Veuraaf aevel nag efkes ein vraog, gans oet Hollandj. Of ’t waord moos (of mous, eine klankvariant) det veural in Amsterdam te heure zól zien, ‘tzelfde waord is es det van Venlo.

Gewies. Me kan det Jiddisch neume; ich kal gaer van Rotwelsch, de hanjelstaal tösse Rien en Maas. Me sjprik ouch waal van Bargoens, wo Pierre Bakkes de sjieke naam Begoons veur bedach haet: de sjabbetaal van Remunj.

Efkes ech idioom: de vraogman neumde onnag ’t waord jatmoos; vaktaal oet de geldjwerreld. ’t Beteikentj ‘handjgeldj’, ein letterlikke vertaling dus. Moos is geldj, en jatte zien henj (handen). Biej ós höb ich noets geheurd det me jat es inkelvoud gebroek, get wie: hae haet zien linkerjat verbrandj. NAE. Mae wen Nederlandj intjelik ins ein vrouw es minister van ’t geldj krieg, moog me die in Remunj ’t Mooswief neume? Ach: mevrouw de Moosvrouw liek mich netter.

En noe de beeskes. ‘t Gevlekt roetneusje, de tengere korsetzweefvlieg en de spichtige spitsbek zien zjweefvlege. Ze lieke op wispe mae ze sjtaeke neet. Allewiel zien d’r óngevier 380 versjillende saorte hiej belandj. Wo die in versjille? Dök in biejnao nieks, dink ich. Zeen de vlegejaegers weer ein eksemplaar mit net get anger vleugels, dan mót det eine naam kriege. Dae verzint de óntdekker.

En doe kreeg ich in dae zómp eine flits oet ein duuster wolk. Ich höb mich al aafgevraog (aaflev. 32/33) waat riekdóm van wäörd zól zien. ’t Limburgs haet prachtige wäörd veur libelle en vlinders. Wies noe kós me neet sjriever euver eine vlinder dae me pepel neump, dae einen haof wiejer vluug en dan versjient es fiepmop. Woveur neet? Dezelfde vlinder twie versjillende name gaeve.

En dae flits dan? Me kan zelf get name gaon verzinne veur vlinders en libelle, op basis van name die v’r höbbe. Ich höb al in ei zkv’tje naeve eine pannevogel de gedoekde roewvogel opgeveurd. Woveur neet? Blief aevel aaf van de sint-janskruidblokspanner.

Reagere? Sjrief nao redactie@veldeke.net

 

Lidioom is eus wekelekse rubriek euver ‘t eigene vaan de Limburgse taol. Dit is aoflievering 45. Alle veurgaonde aoflieveringe kint geer trök vinde in eus arsjief.