Lidioom: Krómp Limburgs

De baom is gelag, zag ich. Ich dink det det ein nag broekbaar gezekde is. Beteikenis: ’t begin is gemaak. Mae wie kan me de baom van ein tas (kóffie) ligke? Ich woor neet dudelik genóg.

Ich zól get op de baom gaon berme. Get opsjtapele op de plek wo eine berm gezat waert, ein miet (graanmijt). Boete in ’t veldj. Me lag dan iers ein besjermlaog, det ’t good grei (graan) neet rót zól waere. Die laog, de baomlaog of baom, besjting oet ich neum get: aafval van sjtreu, reet of sjtekker. Mesjiens waal ganse sjanse, wen de miet op zeiknate gróndj keem.

Sjiek, mae berm waere neet mie gezat. Waat haet dit dan mit Lidioom vandoon? Nou: berme kump nag, ouch ’t waord grei, en de baom is gelag deent te blieve. Waem meint: veurbiej, aoje kraom, dae mót dinke aan oetdrökkinge oet de zeilvaart, of van nág vreuger. Eine dichter dae me dood aan ziene buro vinjt, is in ’t harnas gesjtórve, leus me. Harnas? En waat dach geer van eine manskaerel dae geit vastelaovendje? Dae mót zich eine goje baom in ’t lief aete veur hae geit, zaet me. Hae begint mit aete, en wen d’r lang nieks gehad haet, kan hae inins zöchte: ich begin al baom te veule.

Baom of bojem is Nederlandjs ‘bodem’, mae noets gróndj, aerd. Eine gids dae doceert: de baomsaort hiej neump me löss, dae sjprik vertaald Nederlandjs. Ich neum det vertaals. Krómp Limburgs kan ouch. Daoveur nag zoeget.

Jaore geleje sjreef in ’t tiedsjrif van Veldeke ein van de besjtuurders euver cultuur van eige baom. Ich reep sebiet: dae cultuur, det zien sjete. ’t Waord baom zoog ich inins es achterwerk, de vót zoegezag. Ze kónne ós van alles verwiete: chauvinisme, Blut und Boden, mae bodem, gróndj höb ich nag noets ‘baom’ zeen of heure neume. En wen veer euver de päöl gaon, sjtaon veer neet op vraemde baom. Volgende waek mier gebäöms.

Dit is de zevende aoflievering vaan de rubriek Lidioom. Alle ieder aoflieveringe kint geer hei trökleze.