Lidioom: Moostem es versjtaeksel

Wen ich siesteem (mót det, gein Y?) aan zól bringe in mien Lidieums, begós ich noe, nao de hoeswäörd, mit wäörd veur/euver d’n haof. Ach, woveur neet? Dan mót ich zegke: ’t waord haof besjteit bao neet mie, det kan me mit ein gaar moer umduje. Jederein kalt noe van tuin, en det waord mót ich neet.

Woveur neet? Is ‘tuin’ einen indringer, umdet ‘t ‘toen’ zól mótte zien? Det is get angers. Mesjiens is ‘tuin’ taalverriekend. Einen tuin (geer zeet al det ich det waord brónsgreun gemaak höb, aan die N van einen) is ei plaetje, mit ei gezón aone ónkroed, graeske van 28 millimaeter hoog det vroem-vroemend biejgehaoje waert. In d’n haof wirk me mit klump en blote henj. ’t Waordebook van Zjwame sjpeelt: hae tuint good in zie häofke, en daodoor tuint det good. ’t Waord  ‘tuin’ hauwe veer al, mae ei bietje verborge, in moostem ofwaal moestuin; det waord zól me ei versjtaeksel kónne neume. Is sjtiekem hiej gekómme.

Wo ich danig nut op bön: det d’n haof in ’t AN ‘HET hof’ mót zien. Biej de gezet wo ich gewirk höb, woor ’t ein doodzuunj wen me DE Vrijthof sjreef. Ich zag dan: woveur is ’t waal DE Keukenhof? Es antjwaord gólj: det is einen eigenaam. Zeker, mae gein historisch waord. De Vriethaof in Mesjtreech is noe aevegood einen eigenaam. Me kan zegke: de Keukenhof is einen tuin, dao greuje blome. En op DE kirkhaof dan neet? De gezet sjrief noe euver HET doolhof op de  Vaolserberg en in Tegelen, ich höb al het Hof van Eden gelaeze – wen det geinen haof woor…  Ich citeer daoveur drei gans geweun verklaoringe van ’t waord ‘hof’: omheind stuk grond, omgeving van een vorst, rechtbank.

Waat zól de Vriethaof zien? Get van de Tempeleers? In ’t WNT (nag ins: Woordenboek der Nederlandsche Taal), deil XXIII (1987), kolóm 814, waert de naam Vrijthof zoe verklaord: de voorhof van de St. Servaasbasiliek. Liek mich gans dudelik. En ’t waord vriethaof is cultureel erfgood. Aafblieve. Volgende waek wiejer.

Reagere? redactie@veldeke.net of veldgewas@home.nl

Lidioom is eus wekelekse rubriek euver ‘t eigene vaan de Limburgse taol. Alle veurege aoflieveringe zien trök te vinde in eus arsjief.