Lidioom: Nuujjaor aafwinne
Sylvester vandaag. Weite v’r nag waem det woor? Ach, ich hauw aan ein klein poos veur Lidioom gedach, mae nae: lever wil ich uch de nuujjaor aafwinne.
Wie? Aafwinne. Ein aod gebroek det mesjiens neet mie besjteit. Of guf ’t det nag hiej en dao in ’t naorde van Limburg? Ich kin ’t oet Helje, mae dao sjteit ’t al neet mie in ’t waordebook. Waal in det van Venroj: het iemand vóór zijn met hem/haar een Zalig Neejjaor te wensen. Det woor wie ich geheurd höb veural veur de wichter bedoeld. Wen die ierder wore mit häör winse es de vader, krege ze ei kwartje of later mesjiens waal eine gölje. Aafwinne is hiej dus in ein oetdrökking gebroek: flotter es einen angere zien. Of: dem veur zien.
Det aafwinne mótte v’r blieve gebroeke. ‘t Hoof geine miens te zien dae aafgewónne waert. Me kan ummer nag zegke, dus sjrieve: vanmorge höbbe veur ’t de zón aafgewónne; det HET heurt d’rbiej, mae ’t haet biejnao gein beteikenis. Vergaete? Umgedrejd kan ouch: jónges, de zón haet ’t uch dudelik aafgewónne, voelenzers det geer zeet; luiwammese dus. Waat mich neet al te good klink: ze höbbe zich eine foetelfits gekoch veur ‘t d’n aojen daag aaf te winne. Nae…
Volgende vraog: is dit waal kogelvriej Limburgs? Det ligk neet aan aaf- versus af- liek mich. Waord én begrip vinjt me al in ‘t Woordenboek der Groningsche Volkstaal oet 1895. Ich citeer: Oorspronkelijk zooveel als: het eerst nieuwjaar wenschen en ʼt dus van den ander te winnen; vooral kinderen zijn er op uit om in dezen elkander en ook de overige huisgenooten vóór te zijn.
Ouch de v. Dale haet det noe, mae kómme oetdrökking en gebroek nag waal veur? Ich zeen det noets, en daoveur heurt ‘t biej Lidioom. Waat veur mich besjlisde is veural det veer ’t wirkwaord ‘winne’ nag in de aodste beteikenis gebroeke, die van ‘verkrijgen’; zegevieren is van väöl later.
Ich bedoel hiejmit: det winne laote v’r de volgende waek winne.
Reagere? redactie@veldeke.net of veldgewas@home.nl
Lidioom is eus wekelekse rubriek euver ‘t eigene vaan de Limburgse taol. Dit is oondertösse al weer aoflievering 62. Alle veurege edities kint geer trök vinde in eus arsjief.