Lidioom: Plek op de sjóttelsplak

De wäörd vlek en plek zien femilie vanein, zag ich vurge waek. Ich haolde dao Karel de Grote biej, wo alle Limburgers vanaaf zólle sjtamme – waert waal gezag. Mesjiens get te wied gezóch. Neet wied in d’n tied: biej de femilie Plek heure wäörd die mesjiens 3000 jaor aod zien, mae waat mótte v’r daomit? Ich kiek lever nao de beteikenis, en dan kan me zeen det al die wäörd op ein (opper)vlak sjlaon. Die wäörd gaon ich lang neet ammaol neume, ich zeumer veural Limburgse wäörd.

Veur ich daomit begin mót ich trök nao vurge waek. Ich zag det ’t waord ‘vlek’ neet erg Limburgs liek; det is hiej bao altied plek. ’t Mesjtreechse waord vlekke aevel kan me neet mit paerd en ker nao ’t boerelandj bringe es plekke, den plekke beteikentj (AN) plakken, kleven, en daoveur ouch: blieve zitte op sjool. Mesjtreechs vlekke is get wie besjmittelik zien: kiek oet, det wit kleid vlek nagal gauw.

Me mailde mich: det vlekke kan wáál euvergenaome waere. Tuurlik kan det, en ’t is taalverriekend onnag. Ich wies wiejer nag op kiek oet, die deur is pas geverf, die guf nag aaf. Daovan kan me ein nutte plek op ’t kleid kriege, mae dét kan me neet zoe euverbringe in ‘t AN: ‘een plek op je jurk’ is ein plaats, vinj ich. Verwórrend ammaol, den ’t AN haet waal ‘een blauwe plek’ – inteelt in de femilie?

Noe nao ei Limburgs waord mit mier beteikenisse die ’t AN neet haet: plak, det op de ierste plaats ‘dook’ beteikentj. Dink aan de beroemde sjóttelsplak, oets oetgerope toet sjoenste Limburgse waord. Aeve groot is de maalplak ofwaal zakdook (kantje van Wiert). Dan goof ’t vreuger nag de kamerplak: eine pótsdook veur de gooj kamer. Groter is de kopplak of meis geweun plak geneump – hoofddoek.

De grótste plak vinjt me in Midde- en Naord Limburg: ei flink sjtök landj (veldj, akker). Helaas, noe mót ’t belaofde waord plakke nag ein waek wachte…

Dit is de 26e aoflievering vaan de wekelekse rubriek Lidioom. Alle veurege aoflieveringe kint geer trökvinde in eus arsjief.