Lidioom: Sjpieker mit maalplak

In de vurge aafleveringe van Lidioom sjtinge eine gas (serie) nuuj wäörd. Wäörd veural veur nuuj dinger, wie insekte die mit de opwurming mit gekómme zien, of hiej veur ‘t iers gezeen. Sjtoekdraod (letterlijk schokdraad) is ein anger waord veur get nuujs.

Me kan ouch eige wäörd make veur nuuj internationaal wäörd. De Pruse höbbe televisie geweun vertaald: Fernsehen. Gesjlaag? Hmm. Ich dink det besjtäönde wäörd gebroeke baeter is. Dan belanje v’r biej ’t Ingels. Bao alle nuuj dinger waerde in Amerika gemaak. Wo hauwe ze dao de wäörd daoveur vandan mótte haole. Oet ’t Sjpaans? Frans?

Es veurbeeldj neum ich ’t waord mail: det woor de brevepos, en dao höbbe ze geweun ein E biej gedaon, aan de veurkantj. Hauwe veer ouch kónne doon: höbs doe mien maelkes nag neet gehad? Maelkes? Maalt dae kaerel inins? Nae. Hae hauw zich waal eine knoup in de maalplak gelag, um det waord neet te vergaete.

Maalplak: in ’t Landj van Wiert is det de zakdook: einen dook in ein maal, eine grotere zak zól me kónne zegke. Zak is tes, taot, tuut, (sjool}tas; dao hauw de brevedraeger de pos in, en daoveur höbbe de Ingelse (breef)pos ‘mail’ geneump. Gluif geer det neet? Maal mich: veldgewas@home.nl.

Nag ein saort tes, tas wo get in kan mae dan hiel groot en sjieker: de sjpieker, euver de päöl Speicher. Zoe neump me dao ‘t (wirk)geheuge van de computer. Det waord kinne veer aevel ouch: sjpieker, ein óngerdeil van boerderieje, de bewaarplaats veur de vröchte (graan), veural ’t gedorsde graan. Angers gezag: dao sjtinge de zek weit en gers. Bewaarplaats, zölder wo de  veurraod ligk: dink dan aan ‘t geheuge es opsjlaagplaats.

’t Waord sjpieker haet ’t Nederlandjs bewaard in ‘bijspijkeren’: mier data (van gesjiedenis, wiskunde) opsjlaon in de herses. Ich dink neet det boerdieje nag sjpiekers höbbe, mae ’t waord  is nag good te gebroeke. Mien moder deej det; wie ich in de Bijlmer woonde zag ze waal ins: wie geit ‘t dich dao op  dae sjpieker. 

Reagere? Sjrief nao redactie@veldeke.net

Lidioom is ‘n wekelekse rubriek euver ‘t eigene vaan de Limburgse taol. Lidioom is aon zienen twiede jaorgaank begonne. Alle veurege aoflieveringen kint geer trök vinde in eus arsjief.