Lidioom: Sjtaofzuger van glaas

Efkes poze midde in ’t veldj van nuuj wäörd. ’t Is te dreug veur get te paote. Bekiek uch daoveur de kop van de Limburgstalige Lidioom van vurge waek; dao zit hiel get Lidioom in, volges mich dan. Waat te dinke van ei ‘glazeR oug’. Glazer es waat? Vergeliek: hae haet noe ei baeter, dudelikker oug.

Good gezeen: det ‘glazer‘ is gein vergreutende trap; ‘t is ei sjtóffelik biejveuglik naamwaord. Wie? Woveur kan me det zoe neet zegke? Te vertaald? ’t Waord zaet ós: ich gaef aan det ich ein sjtóf bön, dök ein gróndjsjtóf. Meterie mesjiens, mae det woor biej ós ‘etter’; kerdju, dao keem mich get meterie oet det bein.

En woveur zeen ich sjtiksjtóf biejnao neet in de waordebeuk? Jaorelank geheurd in de boerebóndj: doot mich veerhóngerd kilo kalksjtiksjtóf. Det is toch gei waord oet Leiden of Haarlem? Zuursjtóf idem dito. ‘Hae ligk nag aan de zuursjtóf’: det höb ich helaas versjillende maol mótte zegke dees daag. Mót det neet zoersjtóf zien? Zeker, mae det is ’t neet gewaore. En mótte v’r ’t veur Midde-Limburg euver ’t versjil tóssen sjtóf en sjtaof höbbe? Dan kan de sjtoof d’r nag biej. En zoe wiejer. Sjtaof is in ’t zuje sjtöb. En drek dan? Euver de huulbessem zien v’r waal oetgelache, liek mich; det zól ei Limburgs waord veur ‘stofzuiger’ zien ofwaal sjtaofzuger.

Noe det biejveuglik: ouch geweun vertaald? Ich heur ein moder häör dochter nag advisere: ‘allei veug dich ins, gank dao d’rbiej sjtaon’ – det woor biej ‘t besjtuur.

Trök nao det glazer oug. Klink neet. Daoveur höb ich det gebroek. Biej die sjtóffelikke ligke d’r ei paar boete de pot. Kómme van euver de päöl mesjiens, wie ’t nag gein päöl goof. Ze höbbe ein van Haarlem aafwiekende vorm. Kiek nao dae houtere Klaos dao, dae dae glazere kas kepottrooj mit zien lómpe peut. Eine glazere kas is eine kas van glaas. Sjteit naeve de glaaskas: de kas wo de glazer in sjtaon. ‘Glazer’ es zelfsjtenjig naamwaord haet ‘houter’ naeve zich: sjtökker sjtuthout op ein ougsker. Dao zoot gein boerin op mit de bórs vól zilver; woor te duur, det zilver. Ze hauw allein get van iezer. Theoretisch kan ‘iezer’ ouch de vergreutende trap van ‘ies’ zien, mae det is dan dichterlikke taal. Menier d’n dichter vinjt get iezer es ieskaod. En wilt geer weite wiet geer weite kónt waat ei sjtóffelik dink is? Geweun VAN d’rveur perbere: dae kas is van glaas, van aod hout, van zilver. Neet meugelik: dae kas is van sjiek (behalve wen d’r biej Maison Chique gekoch zól zien.

Mótte v’r noe ‘glazer oug‘ zegke en sjrieve? Nae, det oug krieg ein inkelke nao de Historische Grammatica van ’t Limburgs. Waem is ’t dao neet mit ins?

Reagere? redactie@veldeke.net of veldgewas@home.nl

Lidioom is eus wekelekse rubriek euver ‘t eigene vaan de Limburgse taol. Alle veurege aoflieveringe zien trök te leze in eus arsjief.