Lidioom: Venwitsnuitlibel van de NS
Lidioom mót gein jóngesbook waere. Waat mein ich dao noe mit? Ich hauw mich verdaold in eine zómp (moeras). Dao zoog ich alderlei dere mit gekunstelde name, wie de spichtige spitsbek en ’t gevlekt roetneusje: saorte zjweefvlege die nuuj zien in Nederlandj. Ze kriege dan eine nuje naam. Angers gezag: dao waere nag ummer ónbelangrieke wäörd gemaak.
Woveur ónbelangriek? Det moog jederein zelf bekieke. Ich bróm: bao nemes haet van zjweefvlege geheurd. Aevegood guf ’t daovan 380 (ei bietje) versjillende saorte hiej biej ós, mit ammaol eige name. Name die hiel aaf en gebroek waere. Mesjiens umdet ’t sjieke name zien. Veurbeeldj, dan sjei ich oet mit dae kraom: op de veurpagina van de nuje SPOOR, relatiemagazine van de NS mit ein oplaag van 1,3 miljoon, zoog ich: ‘Zag je die venwitsnuitlibel?’; ei waord veur euver te sjtrukele. Oos wäörd garepaap en wientember zien get henjiger.
Henjig? Dan bön ich mit sjtielistiek bezig. Good, dan doon ich nag ei dichterswaord d’rbiej. In ein van de persessie kirkhaofgedichter van Chr. J. van Geel (1917-1974) sjtaon plots graver in bleuj, mae ’t zien (dink ich) buim in de lintje: de brede abeel, de trotse es, de windinkteik.
Windinkteik. Geine sjieke naam. Daoveur mesjiens kan ich dem nörges vinje. Ich mót dinke aan de galappel, die woekering op eike wo vreuger ink van gemaak waerde. Ink-wäörd-windj, windj dae de wäörd wegbleus, begreuf: dit haet nieks mit idioom vandoon. Eigelik de meiste nuuj gemaakde wäörd neet.
Wie det? Ze kónne (per definitie) (nag) neet toet ’t taaleige heure. Waem bepaolt det? Waem bepaolt det de börgemeister van Mesjtreech ein rooj kaart verdeent? Nou ja, de gezet meint det det get vandoon haet mit de sjien van belangenverstrengeling. Ein verstrengeling (mesjiens bedink ich dao nag waal ei Limburgs waord veur, geer moog det van mich euvernaeme) kan me zeen, belange lieke al get lestiger vas te sjtelle, mae dae sjien, en dan nag de interpretatie: meine. Mit meine meine besjeet d’r zich ins eine, zag mien moder dökker. Lidioom?
Lidioom is ‘n wekelekse rubriek op deze website euver ‘t eigene vaan de Limburgse taol. Alle veurgaonde aoflieveringe zien trök te vinde in eus arsjief.