Lidioom: Venwitsnuitlibel van de NS

Lidioom moet geen jongensboek worden. Verklaar dat eens. Ik was verdwaald in een zomp (moeras), en zag daar allerlei insecten met vreemde namen, zoals de spichtige spitsbek en ’t gevlekt roetneusje; dat zijn zweefvliegen die nieuw zijn in Nederland. Ze krijgen daarom  een nieuwe naam. Anders gezegd: er worden nog steeds onbelangrijke woorden verzonnen.

Waarom zo onbelangrijk? Dat mag iedereen zelf bekijken. Ik mopper: bijna niemand heeft ooit van zweefvliegen gehoord, laat staan die afzonderlijke namen. Namen die sporadisch gebruikt worden. Misschien omdat het mooie, opvallende namen zijn. Een voorbeeld, dan hou ik ermee op: op de voorpagina van de nieuwe SPOOR, relatiemagazine van de NS met een oplage van 1,3 miljoen, zag ik: ‘Zag je die venwitsnuitlibel?’; een  woord waar je over kunt struikelen. Onze woorden garepaap en wientember (allebei libellen) zijn wat handiger.

Handig? Dan ben ik met stilistiek bezig. Goed, dan doe ik er een  dichterswoord bij. In een van de kerkhofgedichten van Chr. J. van Geel (1917-1974) staan opeens graven in bloei, maar het zijn (denk ik) bomen in de lente: de brede abeel, de trotse es, de windinkteik.

Windinkteik. Geen welluidende naam. Daarom misschien kan ik hem  nergens vinden. Ik denk aan de galappel, die woekering op eiken waar vroeger inkt van vervaardigd werd. Inkt-woorden-wind, wind die de woorden wegblaast, begraaft: dit heeft niets met idioom te maken. Eigenlijk de meeste nieuw gemaakte woorden niet.

Hoezo? Ze horen (per definitie) (nog) niet tot het taaleigen. Wie bepaalt dat? Wie bepaalt dat de burgemeester van Maastricht een rooie kaart verdient? Nou ja, de gazet meent dat dat ze de schijn van belangenverstrengeling – ja wat? Op zich genomen heeft? Een verstrengeling kun je zien, belangen lijken al wat moeilijker af te bakenen, maar wat betekent dat woord ‘schijn’ hier precies? En dan nog in combinatie met menen. Mit meine meine besjeet d’r zich ins eine, zei mijn moeder vaak. Lidioom?

Reageren? Schrijf naar: redactie@veldeke.net

 

Lidioom is een wekelijkse rubriek op deze website over het eigene van de Limburgse taal. Alle voorgaande afleveringen zijn terug te vinden in ons archief.