Lidioom: Wie waem en wo?

De Vriethaof of het Vrijthof: ich sjei dao diek euver oet. Wen Rieu dudelik DE Vrijthof zaet en det waert vertaald (óngertiteld) mit HET, dan neum ich det dóm – amen.

Ich sjreef vurge waek: en doe (toen) hauw de gezet ’t inins euver hoeperdepoep etc. Woveur verduutjsde ich det doe doe? Nou: AN ‘toen’ woor vreuger ei geveerlik waord, wo me op sjool veur gewaarsjuwd waerde. Neet te dök ‘en toen’ gebroeke. Woveur waeit ich neet good, mae det woor zevetig jaor haer…

Gelökkig, höb ich ins gesjreve, woor det ‘toen’ gein good Limburgs waord. Kóste veer neet, en dao zien nag ummer twie Limburgse wäörd veur: wie en doe (det ouch dich is). ’t Doe det ‘toen’ beteikentj is ei biejwaord van tied: ich höb dich doe toch gezeen, biej Trees in d’n toen, nae: HAOF. Allei, ich laot lever ei sjitterend gebroek van doe zeen, in eine versregel van Leonne Cramers:

(geliek Fred Astaire euver de zjwik zjwiere): noe toek taenge doe.

Wat een taal: nu tikt tegen toen. Fantastisch. En eine zjwik is ein aope dansvloer, get plenk in de wei en aan ‘m. ’t Twiede ‘doe’ is ei voogwaord, toen in ’t AN. Voogwaord? Jazeker: det voog twie zinne aanein, wie ein kwatsj sjpies sjtein sjteviger aanein voog.

Ich gaon trök nao Trees in d’n haof: wie dae ‘hae’ hiejbaove zag det det biej Riet woor, veel mich in wie, wo en wen det woor. (Ein zin aone boerewäörd, mae laot ze die ins vertale biej NPO 11-30).

’t Góng aevel euver wie, en mit det waord en mit wo en wiene kan ich oere biej Riet in d’n haof blieve. Mót det? Is det waal Lidioom. Det wie beteikentj onnag ‘als’, mae det zuut me ouch al minder, plus AN ‘hoe’: wie duit Wie det?  (De veurnaam Wie kump veural in ’t naorde van Limburg veur, ’t is ein vörm van Louis, althans van eine jóng dae es Ludovicus ingesjreve sjteit. Karakteristiek veur ’t Limburgs, in vergelieking mit ’t Hollesj dan, is ’t vraogend veurnaamwaord waem det ouch al ‘wie’ beteikentj. Dao reup Riet of ich eine Leffe wil.

Reagere? redactie@veldeke.net of veldgewas@home.nl

 

Lidioom is eus wekelekse rubriek euver ‘t eigene vaan de Limburgse taol. Alle veurege aoflieveringe zien trök te vinde in eus arsjief.