Ronde langs Veldeke: bezuk an d’r krink “Um Mamelis”

’T is atwier e paar jöärsjer heër dat Veldeke “Um Mamelis”, noa e tsietsje “al sjloffender” besjtange tse ha, nuij leëve woat i-jebloaze. D’r krink is zoejaar nit mieë d’r klèngste onger de Veldekekringe en hat nevver ’n sjtiejende antsaal mitjlieder ‘ne truije ahaank a deelnemmer an de aktivitete die weërend ’t joar orjaniziert weëde.

In ’t klōster va Wittem weëde vuur ōp mietwochmorje d’r 6e febrewaar hatsliesj empfange dörsj d’r veursjtand ((Jo Kern, waarnemmend veurzitsender, Leny Souren, sekretär, Miets Schepers, penningmeester, Christel Kern, vietse-veurzitsender, Mia Hounjet, oad-veurzitsender en Jef Brouwers. D’r Jef is tswar offitsijel jee veursjtandsmitjlied, mè waal zier wiesjtiesj veur d’r krink. Heë verzörsjt de furoenge in ’t klōster en hat e jroeës netwerk, dat is veur ’t roonk krieje van de projrammas.

Jroeës jebied

Weërend vuur ongertusje an d’r kaffie mit vlaam zitse, vèngt d’r Jo aa tse vertselle; “D’r krink “Um Mamelis” besjleet e relatief jroeës jebied, hat tsemliesj vöal dörper (onger angere Vols, Viele, Nieswieler, Waalwieler, Julpe-Wittem, Boches, Zumpelvèld, Iëpe, ètzetera) en die hant oeserdeem allemoal hön eije dialèkt. De mitjlieder van d’r krink zunt ōch tsemliesj verdeeld övver ’t jebied”. Heë vertselt dat de Veldeke-ovvende druk bezoeët weëde en dat de luu tswar nit allemoal mitjlied zunt, mè waal zier interessiert in de aktivitete die d’r krink “Um Mamelis” orjaniziert. Sjtèrke zieë van d’r krink zunt de sjön lokasie, de klōsterbiblioteek, woa ’t jemuutliesj zitse is en d’r sjönne Gerarduszaal, woa me ziesj veur en noa op e klōsterbiersje, jèt frisj of ’n tas kaffie trèffe ken, en jèddes joar d’r ’sjtèrke projram. At e paar joar wèrkt d’r krink övver ‘ne jewisse format, mit vaste herkenbaar projrampoenkte, woabeej ōch jenujend plaatsj is öm flexibel i tse völle. Zoe sjteet, nevver de dialèktovvende tswei moal ’t joar, ōch d’r literair-koeltoerèl-kulinaire sjpatsierjank dörsj ’t Heuvelland avaank oktober ōp d’r projram. D’r sjpatsierjank weëdt i-jevuld mit troubadourjezank, vertselsjer en veurdrääsj en klèng lekkerbisse. Dizze sjpatsierjank, veur de ieësjte moal 2016 als joebileum-sjpatsierjank, hat ziesj als ‘ne erfolsj jetseesjt: zoe joonge vörresj joar övver 100 luu mit!

Tsezame wèrke, ōch övver de jrens

In dizze dreejlenderèk weëdt natuurliesj ōch övver de jrens jekikke en tsezame mit de Belsje zie (Gemmenich/Jummelesj, Aubel, Montzen) en de Duutsje zie (Oche) ‘ne dialèktovvend jevöld. Kommend noajoar wilt d’r krink de vluijele oessjloa en als tsweide toplokasie de “Kopermolen” i Vols ongerdeel losse oesmache van de projrammieroeng., mit name veur euregionaal aktivitete veur jeïnterèssierde oes d’r Euregio.

D’r veurzitsender maacht daan ‘ne klènge ziesjproonk noa ’t tsezame wèrke mit de lokaal heemkundevereine. Heej jift ‘t ‘ne mèrkbare ongersjeed mit anger krènge: de heemkundevereine komme èsj vanoes “ ’t dörp” (en dat zunt ‘r veul hauwe vuur at versjtange). Wèn ‘ne heemkundekrink lokaal aktief weëdt, daan sjtarte ze döks dirèkt mit ’n relatief jroeëse antsaal mitjlieder. Als Veldekekrink sjaft me dat nit ōp dörpsnivo en liet de heroesforderoeng veur allem in ’t tse sjtand brènge va verbiendoeng. Zoe koam beej veurbild ’t booch “Os moddersjproach/Os moddersjpraok” tse sjtand i tsezame wèrke mit de heemkundekrènge. Nevver dis booch sjteet ongertusje ‘n tsweide oesjaaf ōp de rol: ‘ne weisjkalender mit sjprusj en zarenswies.

“In dat tsezame wèrke mōs me waal ’n kloar “sjiedslinië” aabrènge öm probleme tse v’rkomme. Zoe lofet bis veur kōtsem dat tsezame wèrke mit ènge heemkundekrink nit ömmer evve jlat. De heemkundekrènge besjèftieje ziesj  beej veurbild ōch mit dialèkt (Veldeke woad daan i-jelade veur de veurdraachovvende). Doarōp furete daan hese diskoes-joeëne övver de sjriefwies d’rtsouw dat Veldeke ziesj aaf en tsow misbroet veulet. Ongerwiel zunt doarövver jouw aafsjpröäsj jemaat woade en jeet ’t tsezame wèrke e sjtuk bèsser: wèn va heun veurdraachovvende weëde orjaniziert daan jeet dat onger d’r naam van d’r heemkundekrink én Veldeke.

Projrammiere

Wie jeet d’r krink “Um Mamelis” öm mit projrammiere? D’r veurzitsender jift aa dat vuur wat dat ajeet aaf musse van ’t beeld dat dialèkt allèng mè loestiesj mōs zieë en dat ’t ömmer övver vruijer jeet. Dialèkt is veur veul mieë zache i tse zètse. Ōch veur serieus thema’s, poëzie, literatoer en jezank. Diversiteet va dialekte mōs tsentraal sjtoa en orjanizier zache die de joerend ken jevalle en bènge. Projrammiere veur kènger is zoewiezoeë wiesjtiesj. Ōch öm e bies-je oes ’t jries en jrauw veurkomme eroes tse komme. Mit de kènger van de basissjoeële weëdt dialèkt jeliert, jeleëze en deklamiert. ’t Weëde ōch jèddes joar mit alle jroepe vastellovvendssjlajere jezonge. Repertoire is jenōch doa. ’T Christel jift aa (en dat hant vuur beej aanger krènge ōch jehoeët) dat lesprojramme övver dialekt sjwoar tse plane zunt. De basissjoeële jevve aa dat ze at zoe veul ōp d’r teller hant, dat ze mè noch wènnesj nuijts d’rbeej könne haa. Mè wèn ’t daan floept, zoewie i Vols woa mieë wie 30 nationalitete ōp èng sjoeël zitse, daan is ’t e fès öm tse zieë wie ze daan allemoal in ’t Völser plat vastellovvendssjlajere zènge.

Vuur moele noch èffe wier övver nuij krènge en wiesse vlèkke i Veldekeland, övver kanse en heroesforderoenge, övver Sjiek 2019 (‘Lenie, ’t Miets en ‘t Mia woare doa en ze hant ’t zoeper vōnge), övver social media (d’r krink zouw jeer aktiever wille weëde ōp social media en me is ōp zuk noa ènge deë heun doabeej ’n hank zouw könne hèlpe), övver kontrol ōp d’r veursjtand en mösjliesjkete öm ee en aanger wat d’r veursjtand betruft i tse risjte (d’r Ron jift in dis kader nevvebeej noch mit doch e moal ’n Aljemèng MitjliederVerzammeloeng tse hauwe), övver de “heisessie” van d’r 4e jannewaar (d’r krink is positief övver ideeë va boesse, mè ōch ’t hèn en heer övverleije mit aanger krènge), övver ’t projèkt “Veurlaesbeukske” (d’r krink hat zoe zieng bedènke weil de dialèkte tse zier lokaal jebonge zunt) en övver ’t sjpreisje in ’t aljemèng övver ’t vereinsleëve. D’r veurzitsender is va meinoeng dat de diskoesijoeën övver de weëd van ’t vereinsleëve, dat wat droot, mè ooch nuij entwiekloenge, jefuurt mōs weëde vanoes ‘ne positieve ivalsèk. Alzo nit dat vereine jee besjtoansreët mie hant, mè dat vereine langs d’r weisj va projèkte aktivitete musse joa projrammiere woa luu ziesj mit verbonge veule. Als veurbild neumt heë de Stichting Vuur i Vols, die ziesj izetst veur de joerend en ziesj sjtèrk maat veur de kwaliteet va leëve, woane en rekrejiere in dis regio.

Sjtroasename

E projram-ongerdeel dat noch nit jōt jenōch va j’n eëd kunt is ’t projèkt “Sjtroasename”. D’r börjemeester hat tswar aajejovve positief teijenövver ’t idee tse sjtoa mè wil doch de entwiekloenge beej de provins oop ’t jebied va de sjproach van de regio èffe aafwade. Vuur sjtunt èffe jèt langer d’rbeej sjtèl en de idee öm tse bezieë öm ’t projèkt övver de jrenze hèn (mit Oche) ōp tse pakke, weëdt positief bejrust. Vuur sjpreisje aaf dat vuur mieë övver ’t projèkt informiert weëde, daan d’r provintsiale veursjtand beej moele en ’t daan wier ōppakke mit ’t Huis voor de Kunsten.

Als lètste wil d’r veurzitsender noch vertselle övver d’r cursus “Sjriefwies”. Aajevange mit sjpas en erfolsj mit ‘ne 6-delije cursus ōnger leitoeng van d’r Lei Heijenrath. In dizze krink is dat veur veul luu sjwoar in d’r kalender i tse pase vaweije de tse jroeëse investieroeng i tsiet, zoedat noch mè wènnesj animo veurhande is. In de planoeng is noen ’t bewèrke van d’r sjtoomcursus Zittesj, ‘ne konsèpt deë ziesj at beweëze hat. Ōch lit “Um Mamelis” ziesj insjpiriere dörsj aktivitete va anger krènge. Mit name van ’t oes-jesjreëve övverzisj va alle aktivitete beej de ALV ken me ’t ee en anger aafkieke.

Wèn vuur tseruk noa Beek vare, sjpreisje vuur noch èffe wier övver dizze krink en hunne veursjtand. De transparèns, ‘t oufe sjtoa öm tse verendere en d’r drang tse verbènge is veur ōs wier ’n besjtetiejoeng dat vuur ōp d’r jouwe weisj zunt. Hèlōp dreumend övver Veldeke i 2026.

Christine van Basten-Boddin en Ron de Louw,
veurzitsende en sekretär Veldeke Limburg