’t Hoes veur ’t Limburgs moot e broesjend trefpunt weure vaan taolactiviteite, zeet ‘Verbinder’ Rob Benders.
Es heer op e fieske is, moot heer dèks genóg oetlègke wat zien functie vaan “verbinder” bij ’t Hoes veur ’t Limburgs noe zjus veurstèlt. Meh Rob Benders weurt neet meuj um te vertèlle wie enthousisas heer is euver zie werk en wie die functie häöm op ’t lief gesjreve is. En sinds zien aontrejje, noe bekans e jaor geleie, heet heer de wind mètgehad. Bij de polletieke partije in ’t provinciehoes is nog noets zoe väöl einstummegheid gesignaleerd es ‘t geit um ’t belaank vaan de Limburgse taol. Rob is daan ouch optimistisch euver d’n touwkoms vaan ’t Hoes en vaan ’t Limburgs. Euver e jaor of vijf moot ’t Hoes veur ’t Limburgs e broesjend trefpunt zien veur ederein dee de Limburgse taol aon ’t hart geit. Aon häöm zal ’t neet ligke.
Wat deit ’ne verbinder?
‘ne Verbinder verbint neet allein organisaties en hun mètwèrkers metein, meh ouch initiatieve en projekte. En dat gelt ouch veur domeine boe me in ierste instantie neet aon dink, ouch boete ‘t taolveld. Rob gief aon tot de vraoge boemèt heer geconfronteerd weurt dèks hiel specifiek zien. Dat kump netuurlek ouch umtot väöl organisaties en hun vrijwèllegers al jaore mèt de materie bezeg zien. Meh evezier umtot dao ouch vraoge bij zien die boete ’t taolveld en zelfs boete ’t veld vaan kuns en cultuur ligke. Daodoor is heer zien taak es verbinder wel breier goon opvatte. Dat beteikent tot heer ziech soms es co-creator zuut, tot heer ziech bezeg hèlt mèt domeine wie educatie en PR en Communicatie, die väöl belaangrieker blieke es heer e jaor geleie had kinne dinke.
Rob dink neet tot zien rol es verbinder get tijdeleks is. Zeker noe neet want dao zouwe wel drei verbinders werk genóg kinne höbbe bij de huidege oontwikkeling. Meh och in de touwkoms dink heer tot de rol vaan verbinder altied nudeg zal blieve umtot zoe väöl weurt opgehaold en umtot de umstandeghede ederskier verandere: wie zien de polletieke verhawdinge, wie väöl geld is besjikbaar, wee is inzetbaar es vrijwèlleger of professional? De meugelekhede ligke veur ’t oprape meh dao moot wel iemes zien dee dao gebruuk vaan maak. Heer zuut zie werk es geslaag es heer in staot is gewees lui bijein te bringe die gezamelek aon de slaag goon mèt e plan of e nui initiatief, es heer zuut tot zien advieze tot gezameleke actie leie. En dat zien daan neet allein zien verdeenste meh veural die vaan deginnege die daomèt aon de slaag goon.
Gebore op de Tegelse hei
Rob Benders (51) is gebore in Tegele, “op de Tegelse hei”, wie heer zeet. Zien vrouw kump oet Ierland en ze höbbe 4 kinder, boevaan de awste oondertosse de deur oet is. De mietaolegheid waor dus al bij veurbaat ingebakke in zien hoeshawwe. Zien vrouw heet ziech ’t Nederlands eige gemaak en dat sprik ze ouch mèt de kinder, Rob sprik Tegels mèt ze en same spreke ze of Ingels of Nederlands. En dat neet allein umtot wetensjappelek beweze is tot dat good is veur de oontwikkeling, vint Rob: ”Intösse zien d’r ‘nen hieëlen houp veurdeile bekènd öm mieërtaligheid te introducere, ouch in de thoessituatie, aevel wat dök euvergesjlage wuuert is det ‘t ouch gewoeën hieël erg leuk is. Kinger die zuus se sjakele,die vinge det leuk, die zien ouch lieërgierig netuurlik, die zien niesjierig waoröm ‘n waord hieël vuuel liek op ‘n anger waord of juus neet.; dao kriegs se vraoge euver en ich dink det se dao allein maar sjlummer van waere. Aevel zoeë as ‘t nag alzelaeve geit, zoeë gauw as se boete kums, op sjoeël of beej angere organisaties, den is ‘t de normaalste zaak van de waereld det dao Nederlands gepraot wuuert.
Nao zien studie kuns en cultuur in Nimwege is Rob begonne es jongerewèrker meh daan eine dee veural bezeg waor mèt kuns en cultuur en op dat gebeed vaan alles organiseerde. E jaor of vieftien geleie is heer veur ziechzelf begonne. Heer oontwikkelde lèsmateriaol veur kuns- en cultuuroonderwies. Heer gaof gaslesse en workshops in klasse meh ouch in musea en kunscentra. Zoe lierde heer de krach en ouch de beperkinge kinne vaan taol en ander vörm vaan communicatie (beeldtaol, liechaamstaol) umtot heer ouch väöl wèrkde mèt lui veur wee ’t Nederlands neet hun eige taol waor of umtot ze um medische redene meujte hadde mèt taol.
Verbinde es beroop
Vaanoet zie werk in de cultuursector waor Rob bekind mèt ’t Huis voor de Kunsten Limburg in Remund en zoe wis heer ouch al gaw vaan de planne um ’n Hoes veur ’t Limburgs op te riechte. En wie de vacature veur ’ne ‘verbinder’ veur dat Hoes bekind woort gemaak, had heer metein ’t idee tot die functie häöm op ’t lief gesjreve waor. Ouch in zien studie en zie werk waore kuns en cultuur noets ’n doel op ziech gewees meh altied e middel um ander doele te bereike. En ein vaan die doele waor ummertouw ’t lègke vaan verbindinge tösse gróppe lui of projekte. Heer hoofde ziech daan ouch koelek veur te bereie op zie sollicitatiegesprek bij ’t Hoes umtot heer al midde in de materie zaot. En gelökkeg veur häöm veel ’t kwartsje bij de selectie ziene kant op.
Rob heet bij ’t Hoes te make mèt ’n groete variëteit aon organisaties en vereineginge en heer is dao blij mèt want daan hoof heer neet alles allein oet te vinde. “Dao zien al zoeë vuuel minse , jónk en aad, versjpreid binne de ganse provincie, die zich op ein of angere meneer mèt taal bezig haje, dao kèn ich op de ieërste plaats vuuel van lieëre, die hebbe dök al hieël get op eur ieërelieste en ich maak ouch gebroek van ’t netwèrk van al die minse.” Meh heer bedink ziech ouch wat veur organisaties tot heer nog neet bereik, wee kint heer nog mie bij ’t Hoes betrèkke. En vaan alle partije die heer tot noe touw getroffe heet, krijg heer alle mètwèrking.
Thoes bij ´t Huis voor de Kunsten
Mèt ’t Huis voor de Kunsten zit heer es verbinder oonder ei daak en dat maak ’t veur häöm gemekelek um trök te valle op ’n deil collega’s die ziech binne ’t Huis mèt taol bezeg hawwe. Wekeleks zit heer bij ’t euverlègk vaan ’t Taalteam en daan koume ouch hiel praktische zake aon de orde zoewie de formulering vaan ’nen teks of ’t doorgeve vaan ’nen tèllefoonnómmer. Meh ouch ’t veurbespreke vaan aofspraoke die Rob heet mèt instanties of persoene boe ’t Huis voor de Kunsten al langer mèt optrek. En daonao kint heer ouch trökkoppele wat heer gehuurd heet of te wete is gekoume. Dat maak ’t wèrke e stök gemekeleker. Want es verbinder vraog heer ziech nao zoe euverlègk altied aof: wat is de vraog en wie kin iech die koppele aon ander kontakte die iech gehad höb. Ouch es die kontakte boete ’t taolveld ligke want me kint väöl vaan ein liere en ’t geit drum alle neuze dezelfde kant oet te kriege.
Beeld vaan Veldeke
Zie beeld vaan Veldeke is door zie werk es verbinder wel veranderd. Heer had iers d’n indrök tot Veldeke veural bestoont oet ’n aontal eilendsjes die op lokaal nivo allemaol veural bezeg waore mèt hun eige dialek. Veur ’n deil is dat netuurlek ouch zoe meh Rob is ouch drachter gekoume tot dao nog väöl mie gebäört en tot de rol vaan ’t provinciaol bestuur bij ’t oetzètte vaan de lijne en ’t numme vaan initiatieve belaankrieker is es heer aonvaankelek dach. Es veurbeeld neump heer d’n Declamatiewedstrijd, boe heer mèt zien eige kinder aon heet deilgenome. En in ’t algemein is heer positief euver ’t väöl werk wat door de vrijwèllegers vaan Veldeke verzat weurt, beveurbeeld bij ’t verzörge vaan vertaolinge in ’t Limburgs. Dao krijg heer zelf ouch energie vaan.
Erkinning Europees Handvest Deil III
In de Provincoal Staote is noe ’n beweging op gaank gekoume um te streive nao de erkinning vaan de Limburgse taol conform ’t Europees Handvest Deil III, zoe wie ’t Fries dee staotus al lang heet en recentelek ouch ’t Papiamento dee heet verkrege. Rob dink tot ’t verstendeg is um iers ’t Hoes veur ’t Limburgs ins good op de rails te kriege veurtot veer väöl energie goon steke in die erkinning. “As ich zeen det weej op de achtergrónk nag volop aan ‘t tummere zien,ouch aan de bewuswording, de rechsvorm klaor kriege. ‘t Fundament vur ’t Hoes is nów ’t allerbelangriekste. Aevel sjtèl mich die vraog euver ’n jaor nag èns en den dink ich det ich dao angers euver dink.”
Rob waor wel positief verras euver de deilnaome aon ’t symposium wat lès in ’t Provinciehoes gehawwe is. En daan veural euver ’t aontal deilnummers en de variëteit aon organisaties die dao vertegenwoordeg waore. Heer heet dao daan ouch daankbaar gebruuk vaan gemaak um de lui achter al die organisaties persoenlek te liere kinne. En wat veural positief waor um te ervare waor, tot alle neuze dezelfde kant oetstoonte es ’t um de touwkoms vaan de Limburgse taol geit. ’t Leefs zouw Rob daan ouch zien tot dat symposium e vervolg krijg door ’n aontal thema’s wijer oet te wèrke, zoewie de taol in de zörg, in ’t oonderwies ezw. Dao moot in eder geval e vervolg aon gegeve weure; meh, zoe zeet heer, veurluipeg höbbe veer noe wel ’n ijkpunt.
Hoes veur ’t Limburgs krijg gestalte
’t Hoes veur ’t Limburgs krijg laankzaamaon gestalte. De besprekinge euver de organisatiestructuur wieze noe hiel dudelek in de riechting vaan ’n coöperatie, ’ne werkgróp is bezeg de statute daoveur te oontwerpe, de verhuizing nao ’t Weerstandgebouw in Remund steit gepland veur mei vaan dit jaor, de website vaan ’t Hoes is recentelek live gegaange en dao koume nao ’t zègke vaan Rob hiel positief reacties op binne, en binnekort zal de introductiecampagne veur e breid publiek vaan start goon. Rob zuut in de website en de social media ouch meugelekhede um dudelek te make boe-oet zie werk es verbinder noe zjus besteit. Heer kint dao aongeve boe heer gewees is, mèt wee heer kontak heet gehad en wat dat heet opgelieverd. Heer geit ouch blogs make um ziechzelf en ander lui oet ’t veld te prizzentere aon ederein dee dao geïntrèsseerd in is. Want noe wete zien collega’s bij ’t Huis voor de Kunste wel wat heer allemaol deit, meh dat moot ouch bekind weure gemaak aon de boetewereld. En dat gelt ouch veur mèt wee heer kontakte heet, boebij ummertouw veurop steit tot wat heer dao-euver vertèlt bij ederein tot de bewusweuring moot leie vaan wat ’t belaank en de meugelekhede vaan de Limburgse taol zien.
’n Broesjende trefplek zoonder slaagbuim en pasjes
Op de vraog boe ’t Hoes veur ’t Limburgs euver e jaor of vijf moot stoon, vint Rob tot ’t op de ierste plaots ’n ‘vindplek’ moot zien, tot de lui dao terech kinne, tot dao ’n arsjief is in de vörm vaan ’n bibliotheek die me kint gebruke veur ’t make vaan ’n scriptie of ’n spreekbeurt. En tot ’t Hoes daan ’n broesjende plek is boe lui ziech kinne treffe, en daan zoonder de slaagbuim en de pasjes die noe nudeg zien aon de huidege locatie aon de Steegstraot, boe ouch nog ins um haaf zeve ’t leech oet geit. En tot me dao ouch kint vergadere mèt zien vereineging of stiechting of coöperatie. Daoneve zal ’t Hoes ouch exposities kinne facilitere of meziekveurstèllinge. Meh veural tot de organisaties die in ’t Hoes participere dat ouch es ’n trefpunt goon zien boe me ziech tegekump en boe me kint samewèrke. En wie mie lui tot ziech mèt dat Hoes goon bemeuje, wie lever ’t Rob is. Heer hoop met ander wäörd toch stiekem op e soort cultureel centrum, boe taol de roej lijn is boelangs alderhand dinger gebäöre die heer noe nog neet kint bedinke.
De gewoene Limburger
Zie werk es verbinder concentreert ziech veuresnog op de vereineginge en organisaties die ziech mèt taol en cultuur bezeg hawwe. Meh oeteindelek zal ’t drum goon de verbinding te lègke mèt de “gewoene Limburger” dee neet al gepreoccupeerd is mèt die taol. Dat beteikent in zien ouge op de ierste plaots tot heer aon dee gewoene Limburger dudelek moot zien te make boe al die taolvrijwèllegers mèt bezeg zien en boerum dat vaan belaank is. Tot wat beveurbeeld op d’n eine peuterspeulzaol good functioneert ouch op ander plaotse bekind is en naovolging kint kriege. En tot ’t de normaalste zaak vaan de wereld is tot ’t dialek weurt ingezat en gebruuk weurt. Um dao-aon bekindheid te geve zal heer ouch de regionaol media debij wèlle betrèkke. Daan geit ’t toch veural um bewusmaking. Este mèt sport en beweging bezeg bis, daan hoofste eigelek neet oet te lègke boerum dat belangriek is. Meh es ’t euver taol geit is dat noe nog ’n ander verhaol. De moos nog altied oetlègke wat meugelek is, neet allein binne Veldeke en neet allein in de bibliotheek meh op hiel get ander plaotse.
Gesjreve Limburgs
Es parttime kunsteneer is Rob väöl bezeg mèt collages en daobij numme tekste dèks ’n centraol plaots in. ’t Is daan ouch neet verwunderlek tot heer ’n lans brik veur ’t gesjreve Limburgs. Dao weurt wel gezag tot Limburgs veural ’n spreektaol is en tot ’t neet zoe nudeg is um aondach te besteie aon sjrieve en leze in ’t Limburgs. Dao is Rob ’t neet met eins. Heer vint ’t eve belangriek tot iemes op ’n ander meneer kinnes kint numme vaan ’n taol, zoewie in beeld of in sjrif. Allein op die meneer kinste get vertèlle euver dien of iemes anders zien identiteit. In dat verband zuut heer ’t es e positief teike tot de Limburgse taol ummertouw mie weurt opgepak door de media. En tot zoewel in de regionaol radio- en tèllevisieprograms es ouch in de gesjreve peers mie aondach kump veur ’t dialek. Meh heer zuut och wel tot deen aondach dèks aofhaankelek is vaan e paar lui en ouch vaan wat aon ander nuits veurbij kump. “In de proementied kriegs se beej wieze van sjpraeke dreej bladzijde toebedeild, aevel as ’t get drökker is , maags se blie zien as se in d’n agenda geneump wuuers.” Rob wèlt ziech sterk deveur make um dao vaanaof te koume. Dao is nog hiel get te hole.
Mestreech, fibberwarie 2024
Bèr Brounts