Taoldiversiteit in Nederland
In ’t wetensjappelek tiedsjrif “Taal en Tongval” (volume 74, nómmer 1) versjeen recentelek ’n oetgebreid artikel vaan de hand vaan Leonie Cornips en Hans Schmeets euver taoldiversiteit in Nederland. Dao-oet bliek tot bij ruim dreikwaart miestal thoes in ’t Nederlands weurt gecommuniceerd. Bij 25% domineert thoes dus neet ’t Nederlands: 8,2% sprik thoes ’t mies in ’n ander taol; 10,2% sprik mies ’n regionaol taol (4,8% Nedersaksisch; 3,4% Limburgs, 2% Fries, en 5,3% ’n ander dialek.
Die ciefers zien oetgedrök op de ganse Nederlandse bevolking vaan 15 jaor en awwer. Nedersaksisch besleit ’t groetste gebeed en weurt gesproke in (deile vaan) de provincies Groninge, Drenthe, Euverijssel, Gelderland en Friesland. Daodoor is dat in Nederland de mies gesproke regionaol taol, Es veer evels per provincie goon kieke daan weurt de Limburgse taol relatief ’t mies gesproke (bekans 80%) tegeneuver get mie es 50% in deile boe ’t Nedersaksisch de dominante regionaol taol is. En ouch ’t Fries weurt door neet väöl mie es 50% vaan de inwoeners vaan die provincie gesproke.
Limburgs en Fries mies veraankerd
Es thoes in ’n dialek of ’n regionaol taol weurt gecommuniceerd, daan gebäört dat dèks ouch op ander plaotse zoewie op sjaol of op ‘t werk, in de woenplaots, en bij officieel instanties. Dat gelt evels väöl sterker veur ’t Fries en ’t Limburgs daan veur ander ’t Nedersaksisch en ander dialekte. Dat beteikent tot in Friesland en Limburg ’t Fries en ’t Limburgs sterker veraankerd zien in de publieke ruimte vaan de sameleving es ’t Nedersaksoicsh en de dialekte die doorgaons in Noord Braobant en Zieland gesproke weure.
Variatie nao opleiing en leeftied
Ouch de relatie mèt opleiing versjèlt tösse de drei regionaol taole: boe ’t thoes communicere in ’t Nedersaksisch sterk aofnump naomaote de opleiing hoeger is, is dees variatie bij ’t Fries en veural bij ’t Limburgs väöl minder. Dat kump euverein mèt de recente studie vaan Veldeke Limburg. Zoewel ’t Fries es ’t Limburgs zien dus minder gerelateerd aon opleiingsnivo.
Leeftied maak doorgaons wieneg oondersjeid bij de in ’t artikel oondersjeie thoestaole. Dudeleke oetzunderinge zien ’t Nedersaksisch en ’t Limburgs: allebei die regionaol taole weure thoes dèkser door awwere es door jongere gesproke.
Veur wee geïntrèsseerd is in alle detail vaan de ooonderzeuke nao taoldiversiteit in Nederland, kint hei klikke veur de completen teks vaan ’t artikel.