Veldeke-krink-Valkeberg viert gouwe dialekmès
Dit jaor houp de Veldeke-krink-Valkeberg häör 50ste dialekmès te viere. In 1972 begint zie es ièrsjte in Limburg mèt ein eucharistieviering in de Limburgse taal. De aanleiding ies ’t behole van ’t ièrsjte lustrum van de krink, dae in 1967 ies opgeriech. Ièwelank waor ’t Latien de enigste liturgische taal in de kèrk. Nao ’t Twiède Vaticaans Concilie, weurt in 1970 de volkstaal toegesjtange in de eucharistieviering mèt es doel dat de geluivige kinne begriepe wat veurgelaeze weurt en dat ze de tekste mèt kènne laeze en bae. In ièrsjte insjtantie gebeurt dat in ’t Nederlands. Umdat in deze regio ’t Limburgs de volkstaal ies, ontsjteit ’t idee van ’n dialekmès.
De ièrsjte Veldeke-dialekmès weurt veurgegange door pesjtoar Th. Timmermans van de nuuj parochie in Valkeberg. Nao d’n deens deit hae de suggestie um van de dialekmès ’n jaorlikse traditie te make. Veldeke wilt dat gaer organisere, mits ’n zangkoar de viering mèt dialekleder wilt oploestere. In de volgende 10 jaor zal dat vervolges gedoon waere door ’t Valkebergs mannekoar Geulklank. Plaats van handeling ies de Nuuj kèrk ofwaal de kèrk van O.L.Vrouw van Altijddurende Bijstand gelege in ’t centrum van Valkeberg en ummer op de driede zondig van januari, es eupening van ’t nuuj jaor. In de jaore 90 verhuus d’n datum nao ‘ne zondig in mei. Vanaaf 2003 zal de viering plaats vinge op d’n driede zondig van september.
Mèsbeukske
Eder mès weurt gelaeze door ‘ne geistelike dae alle vaste tekste en de praek in zien eige dialek oetsjpriek. ’t Volk in de kèrk krieg de dialektekste oetgereik um same hel op mèt te laeze. In 1980 kump ’n ech mèsbeukske oet mèt dialekvertalinge van de Veldekebesjtuurslede: Anneke Ubaghs-Cobbenhagen, Jan Notten en Lou Pluijmen, gevolg door ’n vernuujde oetgaaf in 2009 mèt vertalinge van Veldekebesjtuurslid Els Diederen in samewèrking mèt pesjtoar H. Jansen. De lètste verandering besjteit veural oet ’ne teks in de vertroewde vorm (getutoyeerd). Ouch de biebeltekste van de ièrsjte en twiède laezing en de veurbedes waere in ’t dialek vertaald en veurgelaeze
Naodat Geulklank 10 jaor lank de vaste mèsgezange en ander Limbugstalige leder ten gehuère haet gebrach, gebeurt dat daonao bie toerbeurt door ander koare oet de gemeinte Valkeberg-aan de Geul. Dat zint mannekoar Walram’s Genootschap, Zangvereining Orphée oet Houthem, zangvereiniging Eendracht oet Suub, mannekoar Internos oet Sjin-op-Geul, Chorale 2000, koar One2sing, de dameskoare Vivace (Sjin) en Belcanto-Resonance en ’t kèrkkoar van de Nicolaas- en Barbarakèrk St. Cecilea. De vief ièrsjte koare höbbe ’n eige dialekmès in hun repertoire. In 2015 verhuus de dialekmès van de nuuj nao de ouw kèrk (Nicolaas & Barbarakèrk) van Valkeberg, meh de driede zondig van september weurt in sjtand gehouwe. Celebrante in d’n deens zint door de jaore heen: pesjtoar Th. Timmermans van de nuuj parochie, de Valkebergse patersj J. Houben, J. Wintraeken, H. Reijnaerts, C. Crolla, pesjtoar E. Huids van de nuuj parochie en vanaaf ’t jaor 2000 pesjtoar H. Janssen van de parochie Valkeberg-centrum.
Alle dialekmèsse waere drök bezoch. In 1980 bieveurbeeld ziete miè es 900 luuj in de kèrk. Veldeke organiseert daonaeve de jaorlikse dialekmès mèt koarzank bie de Sjaasbergergank op de driede zondig van juni. Diverse Carnavalsvereiniginge en ander Veldekekring in Limburg volge en make teves ’n traditie devan. Soms vingk op verzeuk ’n huweliks- of jubileummès plaats in de eige taal van de jubilaris of ‘n broedspaar.
Viering
Twiè jaor later es gepland, vanwege aaflasting door de coronapandemie, vingk dit jaor 2023 de gouwe jubileummèsviering plaats op zondigmörge 17 september in de Nicolaas- en Barbarakèrk. D’n deens zal veurgegange waere door Em. Pesjtoar H. Janssen en opgeloesterd door zangvereiniging Orphée oet Houthem o.l.v. dirigente Bianca Lenssen mèt aan de piano Arno Kerkhof. ’t Gemengk koar zingk onder miè häör eige dialekmès woavan de tekste gesjreve zint door Annemarie Bemelmans-Steynebrugh op meziek van Franz Schubert. Aanvank 11.30 oer.
Els Laheij-Diederen, secr. Veldeke-krink-Valkeberg, 2023