Wat de lezers vaan Zuiderlucht neet kinne leze, les geer hei
‘t Is neet veur ‘t iers tot Wido Smeets ziech in zie redactioneel commentaar vaan ‘t cultureel blaad Zuiderlucht denigrerend oetliet euver de Limburgse taol. In zien ouge is dat e “lokaal brabbeltaaltje” en is ‘t bevordere daovaan “malligheid”. De werkzaamhede vaan hoeglieraar Limburgse taol Leonie Cornips weure en passant weggezat es vallend oonder “het mom van wetenschap”.
Dat kós Leonie Cornips neet euver häöre kant laote goon. Ze sjreef ‘nen ingesjikde breef aon Zuiderlucht boe-in ze Wido Smeets wijs op teminste drei oonzjuste aonnaomes in zienen teks. Jaomer genóg oontbrik ‘t Zuiderlucht aon de coulance um veur die reactie plaots in te ruime. Daorum kint geer d’n teks vaan Leonie Cornips noe hei leze. Um iers de column vaan Wido Smeets te bekieke kint geer hei klikke: “De kwezelarij vaan de lage verwachtingen.”
Nota bene: Nao aonleiing vaan de kritiek vaan Leonie Cornips – meh zoonder daonao te verwieze – heet Wido Smeets de foutief aonnaomes in ziene column oondertösse gecorrigeerd. Opmèrkelek!
Ingesjikde breef op de column “De kwezelarij van de lage verwachtingen” (16 mei 2021)
Zuiderlucht is ein vaan de blaajer die iech gans oet lees es iech in Limburg bin. ’n Uniek blaad mèt ’n eigezinnege visie. Gere wèl iech reagere op de lèste column vaan d’n hoofredacteur en journalis Wido Smeets um wèlle vaan drei aperte oonzjushede. Smeets sjrijf tot de provincie Limburg de lierstool “Taalcultuur in Limburg” financiert. Niks is minder woer. De provincie heet de ierste veer jaore mètgefinancierd (2011-2015) en vaanaof 2016 financiert de Universiteit Mestreech de lierstool (0,3 fte) compleet.
Op de twiede plaots verzekert Smeets: “de wet staat het goddank niet toe, onderwijs in dialect in de peuterspeelzaal”. Ouch dees oetspraok is neet zjus. ’t Dialek of Limburgs is es taol touwgestande in de kinderopvaank, conform artikel; 55 lid 1 vaan de wèt op de kinderopvaank. ’t Limburgs is ouch es taol touwgestande in ’t primair oonderwies, conform artikel 9 lid 3 vaan de wèt op ’t primair oonderwies. Daoneve kint ’t Limburgs gelèt op de wèt op ’t veurtgezat oonderwies ouch aongebooje weure es aonvölling op de verpliechde lèsstof, vakke en ander programoonderdeile.
Es lèste beweert Smeets tot de provincie Limburg oonderzeuk nao ’t dialek/Limburgs financiert. Niks is minder woer – waor ’t mer zoe tot de provincie mie zouw investere in ’t Limburgs. Al ’t oonderzeuk nao ‘t Limburgs aon de versjèllende universiteite in Nederland weurt gefinancierd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en/of door de Europese Unie. ’t Limburgs is ’n erkinde regionaol taol zoewie zoe väöl taole in Europa en daodoor kint ’t ouch veurkoume tot de Noorse NWO vrij recentelek promotie-oonderzeuk aon de universiteit vaan Oslo roontelum spellingskwesties vaan ’t Limburgs financierde.
In de column is daoneve spraoke vaan oongefundeerde associaties mèt dialek/Limburgs en dus ouch mèt kinder die dialek praote en wie lierkrachte dees lierlinge lèsgeve. Iech neum ze hei: ‘verlaging van normen’, ‘vertrouwelijke arm’, ‘Nederlands is een moeilijke taal’, ‘[Nederlands] niet je moedertaal’, ‘jullie Limburgers’, ‘lat naar beneden’, ‘beroerde taalbeheersing’, ‘laaggeletterdheid’, ‘achterstelling’, ‘niet lezen en schrijven’, ‘abominabel rekenen’, ‘lokale brabbeltaaltje”.Iech laot dees associaties gans veur rekening vaan de columnis. De sjrijver is in eder geval vaan meining tot kinnesoontwikkeling allein in de Standaardtaol kint plaotsvinde.
Gelökkeg geluif Smeets wel in twietaolegheid meh daan vaan ‘t “riechtege type”. Heer eindeg ziene column mèt “You name it”. De käös veur ’t Ingels aon ’t ind vaan ‘ne Nederlandstaolege gesproke of gesjreven teks is ‘n typisch Nederlands gebruuk (en neet Ingels) um d’n teks te bekrachtege. ’t Liet zien tot de sjrijver tot de mondiaol elite behuurt. D’n hoofredacteur vaan Zuiderlucht had ouch veur ’t Limburgs, Frans of Duits kinne keze um ziech rechstreeks tot zie mietaoleg lezerspubliek in ein vaan aajdsheer specifiek mietaolege regio te kinne riechte. Soit!
Veur wee geïntrèsseerd is in oonderzeuk nao dialeksprekende kinder in ’t Nederlands:
- Cornips, Leonie, Elma Blom, Jos Feron & Trudie Schils 2020. Wat is de invloed van dialect op schoolprestaties? LBBO Beter Begeleiden: 30-33.
Prof. L. Cornips
Hoeglieraar Taalcultuur in Limburg, Universiteit Mesreech