Meer studenten voor de studie Friese taal; ook iets voor Limburg?

Wie op een dinsdagmiddag in Leeuwarden NHL Stenden Hogeschool binnen loopt en het lokaal opzoekt waar de eerstejaarscolleges Fries worden gegeven, ziet daar doorgaans een groep zitten van zo’n vijftien tot twintig studenten. Dat is al een paar jaar zo, maar vijf jaar geleden hadden we met heel andere aantallen te maken: drie, twee en soms maar één student, zo weinig dat wel eens voor het voortbestaan van de studie gevreesd werd.

Bij de Rijksuniversiteit Groningen speelde precies hetzelfde. In een jaar dat er maar één studente Fries was, haalde die jongedame zelfs uitgebreid het nieuws. In Groningen is het probleem van de kleine studentenaantallen opgelost door Fries op te nemen in een bredere studie: Minorities & Multilingualism. Bij NHL Stenden Hogeschool is voor een andere tactiek gekozen: er zijn veel meer manieren ontwikkeld om iets met Fries te doen.

De traditionele doelgroep was de avondstudent: die kwam op dinsdagavond en soms op woensdagavond om colleges te volgen bij de lerarenopleiding Fries en werkte overdag. Een deel van die studenten wilde het onderwijs in, een deel wilde bij een van de cultuurinstituten werken en niet zelden zat er een gepensioneerde bij die de colleges gewoon uit belangstelling volgde. Af en toe was er een voltijdstudent, die dezelfde avondcolleges volgde.

Nieuwe aanwas door combistudies

In de afgelopen jaren is daarnaast een zogenaamde combistudie Nederlands-Fries in het leven geroepen: studenten kunnen daardoor zonder roosterproblemen tegelijk een lerarenopleiding Fries en een lerarenopleiding Nederlands volgen – waarbij een deel van de vakken bij beide studieprogramma’s tegelijk hoort. Ook wordt sinds een paar jaar de docentenopleiding aangeboden van de Afûk , een organisatie die onder meer allerlei cursussen Fries voor volwassenen aanbiedt. En we hebben een minor Fries, waar we landelijk voor werven en waar studenten van allerlei universitaire en hbo-studies een halfjaar de colleges Fries mee volgen.

De studenten van bovengenoemde programma’s zitten bij de meeste vakken allemaal bij elkaar. En wat doen die studenten? Eigenlijk hetzelfde als bij elke andere talenstudie: ze vergroten hun taalvaardigheid en volgen colleges over taalkunde, fictie en cultuur, met daarnaast, als ze een lerarenopleiding volgen, colleges op het gebied van onderwijskunde en didactiek..

Zo zijn er allerlei creatieve manieren gevonden om, als in de grond een heel kleine hbo-opleiding, steeds bestaansrecht te houden. Wie weet stimuleert dit verhaal anderen die ook bij een kleine opleiding werken waarvan het bestaansrecht onzeker begint te worden. Wie er meer over wil weten, stuurt maar een mailtje.

Ook iets voor Limburg?

In het convenant dat recentelijk is afgesloten tussen de provincie Limburg en de rijksoverheid staat nog eens uitdrukkelijk vermeld dat de Limburgse taal als aanvullend vak mag worden aangeboden in alle geledingen van het onderwijs. Misschien kunnen de opleidingen in deze provincie lering trekken uit de ervaringen in Friesland. Je hoeft niet per se een aparte studie Limburgs in te richten maar kunt ook onderdelen binnen een ander studie inbrengen waardoor het Limburgs toch de aandacht krijgt die het verdient. Of je die studie dan per se Minorities & Multilingualism moet noemen is een andere zaak maar als dat studenten over de streek kan trekken is niets te gek.

Wat we nodig hebben is een aantal bevlogen docenten en onderwijsbestuurders die zich daarvoor willen inzetten. Daarnaast is het belangrijk dat de vraag van onderop gestimuleerd wordt: hoe meer aandacht in het basis- en voortgezet onderwijs wordt besteed aan het Limburgs, hoe groter de behoefte zal zijn aan (onderwijs)professionals die kwalitatief hoogwaardige onderwijsactiviteiten kunnen ontwikkelen waarin het Limburgs centraal staat. Deze professionals (huidig of toekomstig) vormen de belangrijkste doelgroep voor het onderwijsaanbod zoals hierboven beschreven. De pas opgerichte Onderwijscommissie van Veldeke Limburg heeft zich in ieder geval als doel gesteld daarin een stimulerende, ondersteunende en faciliterende rol te spelen.

Bron: Neerlandistiek Dagoverzicht 14 januari 2020
Tekst (bewerkt): Henk Wolf

Foto studenten Fries: Babs Gezelle Meeburg