Niknekske Nummer 3

Sjtein einzaam verlaore biej eine geer. Laes lankzaam. Kós d’n ierste regel zien van ei sonnet. Zoe dazel ich wiejer. Baeter de leste, wiel dan det verlaore klaor waert. Haet hae verlaore van eine boum – plaats mótte make veur waat waal neut in de bujel bringk. Kan kan. Ich zeen aevel geine boum. Neut weer bevraore – boum sjtaokes gewaore.

Miene sjtein sjteit neet paaf op de puntj. Hauverwaeges. Zaet genóg. Hae deej boer Knoter d’n dram aan. Sjtein wie ei meulepaerd midde in de weit zien lestig. Sjtein kónne nieks vertelle, moele of sjtumme mit de veut. Ze höbbe gein sjtum. En veut? Buim waal, pepere waelj aevel. Ze zitte vas. Lockdown level ein.

Loskómme geit waal. Op waeg op waeg mit de zingende begien, dartig jaor neet oet häören haole boum gewaes hosannend in dae boum nao ’t graaf, krek wie

Een omgewayde Eycken-boom (die)
Quam drijven met een snellen stroom

veur oetintjelik op p. 83 van ’t book van Lodewick tada-tada veur kloon oetgemaak te waere.

Waat mót ich mit dae boum dae hiej mesjiens noets gesjtange haet. Miene sjtein waal. Loer: dao sjteit d’r. Hae is waal neet van hiej. Is ’t eine SUI of SWE?

SWE kan lichtig, den hiej is ‘t ies op bezeuk gewaes. Wen ’t eine SUI woor mót Moder Maas ‘m mitgebrach höbbe, ónäörtelik lang geleje. Gewasse gesjoerd haet ze ‘m wie ze neet mie mit Rien in éin koet ligke wól. Paar miljoon tón grindj mitgekrege, ratelderatel kezelgeklater nate zate kal van Mesch wies Amsterdam euver sjteinwaeg Made in Moder Maas. Dae sjtein van mich bengt mich, dao is get mit.

  • Geer: – driehoekig stuk (akker)land. Het werkwoord hierbij is gere. Die kamer geert get väöl.
  • Klaor: hier helder, duidelijk.
  • Neut: noten, de vrucht. Hier: geld; dae haet neut zat. Denk aan AN ‘banknoten’, geldbiljet(ten).
  • Sjtaokes: spul om te stoken, stooksel. Zie voor dit soort Limburgse woordvorming (roukes, drinkes) mijn serie Lidioom op de site van Veldeke, afl. 14: Drinkes en andere mondkost (klik daarvoor hier).
  • Dram: alleen in emes d’n dram aandoon: pesten, het leven zuur maken.
  • Meulepaerd: letterlijk een paard dat een molen in beweging bracht; vandaar als scheldwoord: lompe, dikke vrouw.
  • Weit: tarwe., Duits Weitzen; hier komt het woord witbier vandaan.
  • Lodewick: bedoeld is het leerboek Literaire Kunst van de Maastrichtenaar H.J.M.F. Lodewick, dat op vrijwel alle middelbare scholen gebuikt werd. Hij verdiende er een riante bungalow aan, die hij Fort Malmberg noemde, naar zijn Bossche uitgever, van vooral schoolboeken en Arendsoog.
  • Tada-tada: spottende weergave van het ritme (jambe) van het gedicht van Cats.
  • SUI en SWE: internationale aanduidingen van de landen Zwitserland en Zweden.
  • Lichtig: gemakkelijk, synoniem lies. Er is te weinig geschreven in het Limburgs om een betekenisverschil aan te kunnnen geven.
  • Ónäörtelik: buiten de normale orde vallend (verklaar ik, de woordenboeken zwijgen). Het is voor mij een vrij gewoon woord. ’t Algans (heelal, woord zelf verzonnen) is ónäörtelijk groot.
  • Koet: hier bed (ledikant). Hoofdbetekenis is: natuurlijke welving in een akker, weg of ook een kuil in een baksel. Het woordenboek van Roermond heeft hersekoet: holte waar het spek (hers) heeft gezeten in een pannenkoek. De hers was er door een van de kinderen uitgepeuterd… (In vooral Zuid-Limburgs is een koet (netjes gezegd) neusvocht, snot. Er zijn verschillende samenstellingen mee gemaakt, zoals koetaap en koetendook.