Veldgewas: Vaerman Sjtuf
December al – de meteorologiese (of -ische?) wintjter, woveur is zoeget neudig? Indeilinge die de zón corrigere (korriezjere?), sjpelling dus, anger tale, Letien: waat haet dae vaerman van vurge waek ’t baje mekkelik. Mekkelik? Wen hae keze mót waem d’r mit zól naeme van C nao D, en D d’n dood kan zien – of juus neet. Ich mein: zól me de IC’s mit eine vaerboot moge vergelieke.
Vaerboot vaerman vaer: ze zien al ein dieke waek biej mich. Wo wil ich haer? Det neet – zeker neet nao de IC. Mót iers op ein anger vaer wieze: ein veder, zag me vreuger. Dees vaer heurt biej de vogel en veugel höbbe gein vaer neudig. Gooj zjwummers aevemin mae waem haolt Sjotlandj. Of de Maas euver mit de fits oppe rök. ’t Waord rök zal waal get vandoon höbbe mit trök, mit haer en trök. Neet euvernaeme estebleef: krieg ’t haer en trök. Wiejer höb ich wied mier tied doorgebrach mit ei pepere vaer es op alle watervaere biejein. Ich mein ’t lank gedich Het Veer van Martinus Nijhoff (1897-1953). ’t Hanjelt zich euver de heilige Sebastiaan, petroon van mesjiens waal teen Limburgse sjötterieje. Woveur det det gedich van 740 wäörd Het veer getiteld is is nag neet mekkelik. Sebastiaan geit neet mit, hae zuut allein wie
(…) het vaartuig
Bepakt met passagiers, vee, wagens, fietsen,
Een auto soms, dof ronkend, met geknars
Van klos en ketting, aangeschoven kwam
Uit de gekleurde rust der watervlakte.
Wie ich daen auto zoog (’t goof d’r neet väöl begin jaore dartig wie ’t gedich gesjreve waerde}, mós ich inins aan einen angere heilige dinke dae mit Limburg get te make haer: Christoffel, petroon van ’t bósdóm Remunj. Geer wit nag waar dae oetsjpookde? Zjuus: hae woor ouch ei saort vaerman: hae droog baby J. euver ei water.
Wo höb ich ’t euver. Euver euversjtruiminge in Valkeberg? Ik wil het kort maken. Bij de brouwerij in Arcen, waar het veer naar de overkant van de Maas vaart, zie je in de oever twee geweldige voetstappen geboetseerd. Een sjiekerdesjiek idee, want aan de overkant staat (of stond, in jaren niet geweest) een beeld van de reus Christoforus, Christoffel of Sjtóffel of Sjtuf.
Voorstel: schrijf een gedicht, misschien beter een zkv’tje (prozagedicht) hierover, dan bestempelen we dat als cultureel erfgoed. Wat? Hoe? Sturen naar veldgewas@home,nl.
Een veer veronderstelt bijna altijd een overkant. Weinig problemen dan. Maar als er geen veer is, en je wilt… Uit het Middelnederlands kennen we het lied van de twee koningskinderen:
Het waren twee koninghs kindren,
Sy hadden malkander soo lief;
Sy konden by malkander niet komen,
Het water was veel te diep.
Dat dat diepe water een metafoor was, een vergelijking, wat doe dat ertoe? Kunnen we wel nog gebruiken. Een overkant kan verder heel heel ver zijn, alleen in gedachten bereikbaar – of verlangens. Daar gaat het gedicht Misse van Har Sniekers over.
Misse
Stilstaondj op ’t strandj
zeen ich de wie zieë
en dink aan dich
guns
aan de uueverkantj.
Veuldje ich in mien handj
mer ein traon oet dien ouge
van leefdje of verdreet
of
heel ich dich mer vas
aan ein vaemke van diene jas.
Det waas mich lever
es hie die ganse zieë.
’t Is mer vuuer ’n jaor of twieë,
zags se.
In de gaard bluje de blome
en de kese zeen al riep,
ich wil d’r dich waal gaeve
mer mien handj reiktj
neet zoea wied.
Har Sniekers, Thoear
TAAL
Het vierwekelijks verhaal van De Limburger over Oos Taal gaat over de Limburgse taal in reclameboodschappen, voor een deel over de zachte G. Opmerkelijk is de bewering van een salesmanager van L1: ’Ik denk dat we echt negen van de tien bedrijven adviseren in hun commercials voor een zachte G te kiezen.’ Helaas staat er geen duidelijke verklaring bij, alleen dat je met die andere G de plank mis slaat. Waarom? Vinden veel Limburgers die walgelijk, arrogant? Zou kunnen.
Een ander punt: de zachte G is helemaal niet zo Limburgs. Ook in Brabant en Nederlandstalig België, tot bij de Franse grens, dik 200 kilometer naar het zuidwesten, is die duidelijk te horen. Bij mekaar een tien miljoen mensen. Kleinigheid. Er is nog meer over die G te vertellen. Zie hiervoor het Lienletje Chaos bij de bisschop.
De jeugd van tegenwoordig bankiert met nepgeld, lees ik. Herlezen we daarom dit afscheidsgedicht van Jan Maas:
Hae
Nog aeve kin ik met dich praote
veur d’n aller… allerletste kier
dan geis se mich verlaote
zeen dich vanzelaeve dan neet mier
dich klein ónneuzel rundje
bis neet vuuel paere waerd
ik zal dich nog ens good bekieke
döks heb ik dich ouk weggekaerd
dich hebs vanaafs se bis gebaore
gedreid gerold geslaope kier op kier
nog aeve en dan kin ik zegge
dae kleine roeëje rónde is neet mier
door alle ermoodzeierrakkers
bis dich in kerke vuuel misbroek
pestoeër is gaarneet óntevreje
des se entelik wuurs opgedoek
beej rieke en beej erme
loog se dökker in eur hand
ouk waas se veur eur broekbaar
beej de zoevuuelste kollektant
de loogs in offerblök en schaole
lets vónd ik dich nog in ’n tent
traone kómme in mien ouge
Adieu… rös zaach
miene kleine Eurocent.
Jan Maas Venloos. 2014-02-15
Bijdragen sturen naar veldgewas@home.nl.