Lidioom: Timmers op zolder
De vraag naar Limburgse woorden voor ‘ontbijt’ heeft me midden in de afdeling Nuuj Wäörd gebracht. Helaas moet ik nu aan een rommelzolder denken. Wat ligt daar allemaal niet? Eenvoudig: nieuwe woorden. Maar wat zijn dat precies, hoe zien die eruit? Moet ik een definitie verzinnen?
Vooruit dan: nieuwe woorden zijn woorden die er nog niet waren, zoals nieuwe kindjes nieuw zijn. Hebben we niets aan. En hoe moet je nieuwe Limburgse woorden ontdekken? Ik bedoel: wie weet duiken er in Neer of Mheer wekelijks wel nieuwe woorden op uit een glas bier, maar hoe kom je dat aan de weet?
Nieuwe Nederlandse woorden leveren vooral de media. Karrevrachten vol. De meeste kunnen zo de zolder op. Alleen de woorden die een paar jaar achter elkaar en vaker gebruikt worden, komen in de woordenboeken.
Kunnen wij niet op hopen. Misschien is het daarom een idee dat Veldeke een rubriek ‘nieuwe woorden’ begint. Wel woorden die je gehoord of gelezen hebt. Het gaat niet om verzonnen woorden. Afdelingen van Veldeke hebben zoiets vaker gevraagd: nieuwe woorden voor nieuwe spullen of begrippen. Dat zijn taalspelletjes die vaak ineintummers opleveren. Woorden die duidelijk in elkaar geprutst zijn. Zoals mijn woord ineintummers misschien.
Hoe? Als je dat woord bekijkt is het een samenkoppeling met het zelfstandig naamwoord tummer. Nooit van gehoord? Ik heb wat gezocht in woordenboeken: niets. Nieuw dus? Ach, ik heb het in een gedicht gebruikt over mijn geboortedorp van voor het jaar duizend. Fragmentje: (…) Ougsmaondj 888, de Maordmen op de klater, 8 (of twelf) tummers biej de baek. De weit is sjaemel, sjpelt geit. (De Maordmen zijn de Noormannen natuurlijk, weit is tarwe en tummers:
primitieve houten huizen. Ik had dat woord van schoonvader Lei Naus uit Helden. Hij noemde een groot nest in een boom een tummer – timmer, iets wat getimmerd is. Hij had het ook over de merels die al aan het timmeren waren. Sorry: dit heeft bijna niets met (L)idioom te maken, het woord tummer staat evenmin in het woordenboek van Helden dus…
…hoort dit bij die Lust am Text.
Reageren? redactie@veldeke.net of veldgewas@home.nl
Lidioom is onze wekelijkse rubriek over het eigene van de Limburgse taal. Alle voorgaande afleveringen kunt u teruglezen in ons archief.