Lidioom: De teun van ‘t Tintin

Per-soon-lijke voor-naam-woorden en hoe die vrouwen kunnen kwetsen. Ik dacht daar vanaf te zijn, blijkt me  dat ik er dertig jaar geleden al over geschreven heb, over dat kwetsen dan. Dat gebeurde in mijn wekelijkse taalrubriek Letterbak. In die van 020690, getiteld Niet zo leuk voor vrouwen, vroeg ik me (mét een vrouwenblad) af of het Limburgs ook of veel ‘vrouwonvriendelijkheden’ heeft.

Begin dan met dat verschrikkelijke ‘t, riep een vrouwelijke collega (ik durfde niet collegaatje te schrijven). Dat verschrikkelijke gebruik was volgens haar wel beperkt tot het zuiden van Limburg, waar je ‘de hele dag door’ ’t Leen of dito Bertha hoorde. Overigens: taalkundig is ’t hier het onbepaalde lidwoord het.

Mij stoorde en stoort dat niet, en ik schreef dat dat ouderwets gedoe vanzelf wel zou verdwijnen, want had al iemand van ’t Joyce gehoord?’ Dat was een vergissing, zeker voor het Kerkraads. Klein onderzoek. Ik besloot: je pakt de bundel verhalen AUWHOOR van Paul Weelen, blind openmaken en kijken…

’t Werd pagina 112, en ik zag onmiddellijk d’r Frens staan, nog eens en toen ’t Jreta (Greta), enkele regels verder opgevoerd als ’t Jreetsje.

Nou ja, zal wel een verhaal over vroeger zijn. En Greta is geen moderne naam. Hoor je ook overal: ’t Kimberley zag det…? Kan best, ik zit niet op Twitter. Maar nu deze zin: Höbs se gezeen waat ’t Greta noe weer veur teun oethaolde… (wat ’t Greta nu weer uitspookte). Greta is hier de wereldberoemde klimaatactiviste Greta Tintin Eleonora Ernman Thunberg (geb. 2003). Dit is toch op zijn minst een beetje badinerend, dat ’t Greta (Jreetsje dus).

Lijkt me wel. Niet netjes dus, maar wie gaat dat ‘beetje’ wetenschappelijk wegen? In Maastricht vindt me zoiets misschien wel onbeschoft, want daar zal men nooit met ‘het’ (’t) naar een vrouw verwijzen, hoor ik vaker. (En als men dat beweert, is het  gegarandeerd gebeurd). Nu moeten we toch weer verder met die pv’s, zag ik. We? Sleep ik jullie mee? Ach, ‘vanaf 2 juni opent Bonnefanten eindelijk weer haar deuren’, mailt men mij. Haar?

Lidioom is onze wekelijkse rubriek over het eigene van de Limburgse taal. Alle voorgaande afleveringen (meer dan 80!) zijn terug te vinden in ons archief.