’t Gediech Oos Taal oet(erein)gelag

De hoofs e gediech neet gans te kinne begriepe um ’t toch sjoen te vinde. Meh soms is get teks en oetlag bij wat d’n diechter bedoelde te zègke wel verhelderend. Vaandao tot veer d’n teks vaan ’t gediech Oos Taal hei nog ins oeterein lègke en oetlègke.

Wim Kuipers sjrijf in ’t dialek vaan Neel (Maasniel) meh heer gebruuk ouch wäörd oet ander variante vaan de Limburgse taol. D’n oetlègk gebäört in ’t Mestreechs. En es geer dat te lèsteg vint kint geer altied nog nao dezelfden oetlag in ‘t Nederlands op deze website. Dao goon v’r:

Grameers sjat in kattenate sjölk geraap
tösse eier eikels neut en paere veur de verke 

Zoe wie grameer (grand-mère) eier, eikels, neut en pere in häore sjolk bijein zeumerde, zoe gaof zie us häöre groetste sjat: de talrieke wäörd vaan de Limburgse taol; kattenate is de benaoming vaan de bekinde ketojne stof mèt ’t striepepetroen.

taal die wuult en poejak, al waat zjwaak is
óngergrundjs de wintjer door lintje,
en versjteinde sjtaej nao boete bringk;

Taol die hel moot wèrke en poejakkere (uitsloven), want zie waor ’t einege waope vaan ’t gewoen volk. Väöl lui waore nog analfabeet (eind negetiende iew), of spraoke koelek Nederlands. De elite in Limburg spraok Frans of Duits. Oos Taal holp die in de steek gelaote ermoodzejjers hoegerop, zoe wie wortele ‘s winters doorwèrke veur ’t nui greun. De taol bringk ouch wat versteind is weer tot leve.

taal die zingk en zaet waat waor is,
nag neet klaor is veur Öpke Döpke
Kroekesjtöpke, taal die bäök en puunt

Taol die zingk en zeet wat woer is. Öpke döpke kroekestöpke is ’n parafraas op e bekind kinderveerske; kroekestop is ‘ne leve naom veur e klein keend. Daoveur weurt de Limburgse taol neet gesjik geach: in kinderdaagverblieve mote die kroekestöpkes Nederlands praote. Taol die jenk en puunt.

die sjpas en loestigs mit alaafs en buut
die op ’t Belsj zich nao d’n Um sjuut,

Taol die plezeer maak en vastelaovend viert. “D’n Um’ is d’n hoofpries bij ’t Aajd Limburgs Sjöttersfies (OLS) boe sjötterije oet Belsj en Nederlands-Limburg ziech jaorleks um strije. Zoe liet d’n diechter wete tot ouch euver de grens Limburgs gesproke weurt.

die törf en kezel koempels kaole goof
veur verhaole biej de sjtoof, die blog en twittert

Taol die törfstekers, oontgrinders en mijnwèrkers de wáörd gaof veur verhaole bij de kachel. Taol die blog en twittert: ummertouw mie Limburgers gebruke ’t Limburgs in sociaol media.

mit de sjitter van det lank Moderlintj
Niers Zjwaam Jeker Keutelbaek naeve
Vesder Lesder aan waerse zöster Mozel binjt.   

Mèt de sjittering vaan dat laank Moojerlint: de Maos die door ’t Limburgs taolgebeed vaan zuid nao noord streump. Niers, Swalm, Jeker en Keutelbeek zien zijriviere. Vesder (Vesdre) en Lesder (Lesse) zien zijriviere in ’t Waols stroumgebeed vaan de Maos, boemèt ouch de sjatpliechtegheid vaan ‘t Limburgs aon ’t Frans geierd weurt. De Moezel struimp in Noord-Fraankriek ’n tiedsje parallel aon de Maos nao ’t Noorde, veurtot ze ‘ne knik maak en dweers op de Maos riechting Rijnland struimp. Nog ‘ne gooje naober.

’t Gediech ‘Oos Taal’ is bij gelegenheid vaan de oonderteikening vaan ’t convenant euver de erkinning vaan ’t Limburgs door Veldeke oetgereik aon  minister Raymon Knops en député Ger Koopmans. Klik veur e verslaag daovaan hei.

Bèr Brounts en Har Sniekers (geotoriseerd door d’n diechter Wim Kuipers)