Lidioom: Paam in de raam

Morfologie dus – deil EIN. Ei waord det me neet dök zuut, wiewaal ’t gebroek waert in waat vreuger plantj- en deerkunde hoot, in de geologie (wie zuut de baom van Moder Aerd d’r persies oet), en wo ’t hiej um geit: de taalkunde. ‘t Is door de Duitse dichter en wónjermiens Goethe bedach, en kump van ’t Griekse waord veur ‘vorm’ – dus kalle veer van vormlier. Eigelik: wie zitte wäörd inein.

’t Waord ‘waord’ is ei waord, mae neet samegesjteld of geleed wie det geneump waert (dink aan ledematen): d’r zit veur en achter nieks aan vas. ’t Waord ‘waordebook’ is waal samegesjteld, en gevörmp wie mesjiens ei miljoon anger wäörd: twie of mier zelfsjtenjige naamwäörd aaneingeplek. Ich zoot in miene moostem wie ich dit sjreef, keek nao ’t boeremoos det sjtóng te sjtense in de novemberzón en verzón: boeremooswónjer. En waat zól me aan ’t waord ‘euverheid’ neet ammaol vas kónne plekke; de noe goodgekäörde Stint is ein euverheidsbolderker.

Wiejer laeze svp: mit dit geweun geplek hilt de morfologie zich neet väöl bezig. Onneet mit zoegeheite ongelede wäörd wie ‘waord’ zelf. Nou ja, det is opgeboewd oet klanke. Willekeurige klanke. Woveur besjtaon de wäörd raamen haam (dae blief mich um de nek hange) waal, en paam, maam en waam neet? Waat beteikentj hiej ’t begrip besjtaon? In ei waordebook sjtaon: is det genóg?

Mesjiens kump die vraog nag ins wen ich mich aafvraog woveur gaam, vaam en z(j)waam gein Nederlandjse wäörd zólle zien. Gaam is neet zoe bekind – waal in Remunj: toonbank, mae ouch teek. Me haet dao de Gaamvrunj. Interessanter zien wäörd mit veur- en achterveugsels. Wie zit det mit óntregeld en óngeregeld? Noe guf de morfologie dao gein antjwaord op: me constateert allein wie wäörd inein zitte. Woveur zien oos vingers geliekelik verdeild euver de henj. ’t Woor mesjiens maekelikker gewaes aan ein handj zeven vingers te höbbe, aan de anger veer.

Dees aoflievering vaan Lidioom is ouch in ‘t Nederlands te leze. Alle ieder aoflieveringe vaan dees rubriek kint geer hei trökleze.