Limburgse auteurs sjrieve beuk in ‘t Nederlands
Vlak achterein versjene lès twie beuk vaan bekinde Limburgse auteurs. Op de ierste plaots Paul Weelen dee zie book ‘Thuis’ prizzenteerde. En op de twiede plaots Marleen Schmitz mèt häör book ‘Een verre vriend’. Noe kinne veer zoewel Paul Weelen es Marleen Schmitz es auteurs die prachtege Limburgsetaolege tekste sjrieve. Paul sjrijf in ’t Kirchröadsj zien leedsjes en gediechte, die oondermie te vinde zien op ziene website en in eus arsjief vaan de poëzierubriek Veldgewas. Ouch Marleen hèlt ‘ne website bij, srjijf poëzie in ’t Mofers vaan häör geboorteplaots en ouch häör gediechte zien opgenome in ’t arsjief vaan Veldgewas.
Mie wie veer al oet de titels vaan hun nui beuk kinne aofleie zien die in ’t Nederlands gesjreve. Dat waor aonleiing um hun allebei ins te vraoge veur wat ze de eine kier in ’t Limburgs sjrieve en d’n andere kier in ’t Nederlands. Me zeet jummers wel altied tot eus moojertaol beter in staot is um geveules oet te drökke umtot die korter bij us steit es ’t Nederlands wat veer op sjaol gelierd höbbe. Gelt dat daan neet veur ’t sjrieve vaan ‘ne roman? Of, um de vraog nog ingewikkelder te make: boeveur sjrijf Paul Weelen d’n eine roman in ’t Limburgs en d’n andere in ’t Nederlands?
Paul Weelen: Misjien wuur ‘t sjunner woeëde in ‘t plat
Tot eus plezeer kraoge veer vaan allebei de auteurs ’n oetgebreid antwoord. Um te beginne vaan Paul Weelen. Heer sjrijf:
“Ing richtieje vroag. Iech sjrief vöal in ‘t plat en vöal in ‘t Hollendsj. In ‘t plat verzuk iech vuural tse ammezere, e bies-je tse tsenke en e bies-je aa tse zetse um noa tse dinke uvver de zaache die inne miensj kanne uvverkómme. En dat vuur e publiek dat ziech besjrenkt bis Kirchroa en e bies-je doaboese.
In ‘t Hollendsj sjrief iech uvver universeel thema’s die mieëtstens ing Limburgse toepassing krient. Dat woar mit ‘Snoepvrouwtje’, ‘De droom van de minnezanger’, ‘Pionnenwerk’ en mit ‘Mercuriustape’ d’r val. En ‘Thuis’ is e bóch uvver emigratie van Limburgse lu, de jroeëse welt in. En werm tseruk.
Misjien wuur ‘t sjunner woeëde in ‘t plat, mar wail de jesjiechte jans kót bij miech sjteet hauw iech jet nuedieg um jet aafsjtank tse haode. Dat han iech óch jedoa mit de sjproach.”
Mèt ander wäörd: ’t klop tot ouch veur Paul zien moojertaol korter bij häöm steit es ’t Nederlands. Meh veur häöm beteikent dat tot heer oonderwerpe die universeler zien, die mie mèt de groete wereld es mèt Limburg te make höbbe, lever in ’t Nederlands oetdrök. Sterker nog: heer heet ’t Nederlands nudeg um aofstand tot zien oonderwerp te hawwe, um mèt de nudege distantie dao-euver te kinne sjrieve. Al zeet heer ouch: “Mesjiens waor ’t sjoener gewore in ’t plat”…
Marleen Schmitz: Ich zoew ouch bès ‘ne roman in ’t Limburgs wille sjrieve
Ouch Marleen Schmitz reageerde oetgebreid op eus vraog. Zie sjrijf:
“Dao zeen versjillende raeje veur die allemaol mit-ein samenhange, mer de belangriekste is drek ouch de simpelste: de oetgaeverie wo ich veur sjrief (Zomer & Keuning) is ’ne Hollanse oetgaeverie. Die zitte in Utrecht. Ich höb e saortement aafspraok mit hun det ze idder jaor e book van mich kriege.
Dit, Een verre vriend, is miene zevendje roman dae dao oetgegaeve weurtj. (Van nummer acht, veur 2020, höb ich net de ieëste versie aaf, mer die is nag neet good gekeurdj door de oetgaever.)
Twieëdje puntj. Nao mien middelbare sjoeal bön ich in de bibliotheek gaon wirke en al waat se dan luues is in ’t Hollans. En es se dan verhoes nao Den Haag en daonao nao Gebrook, huuer se en kal se mieër Hollans es plat. Daodoor waerdje mien Hollanse waordensjat groter mer nuuj Moferter wäörd kome d’r neet bie, die ginge draaf.
Wie ich begós mit lieëre sjrieve wore de lesse en de cursussen allemaol in ’t Hollans. Natuurlik lik plat korter bie mich, sommige tekste, b.v. columns en sommige gedichte sjrieve zich baeter in ’t Limburgs. Ich bön neet veur nieks lid van de Sjrieverskrink, doon mien bès veur Platbook en veur Veldgewas en höb zelfs ‘ne kieër de Veldeke Literatuurpries gewónne.
Ich zoew ouch bès ‘ne roman in ’t Limburgs wille sjrieve, mer ja, dao zeen neet väöl Limburgse oetgaeverieje wo se mit dien manuscripte terech kins. En esse dan kins keze tösse ‘ne roman in ’t Limburgs dae inne laaj blief ligke of ‘ne roman in ’t Hollans dae oetgegaeve weurtj… tja… dan is ’t waal dudelik wo ich veur kees. Dao kump nag bie dat Z&K ‘n gooj oetgaeverie is en det ich blie bön det ich dao d’r tösse bön geroldj.”
Mèt ander wäörd: ouch veur Marleen is dudelek tot ’t Limburgs korter bij häör steit es ‘t Nederlands meh ’t zien veural praktische reie (’t vinde vaan ‘nen oetgever) die häör veur ’t Nederlands höbbe doen keze. En ’t feit tot ze in de bibliotheek allein Nederlands te leze kraog leide detouw tot häöre woordesjat in ’t Nederlands vlotter greujde es dee in ’t Limburgs. Dat zouw dus wel ins kinne koume umtot in ’t Limburgs zoe wieneg gesjreve weurt…
Gesjreve Limburgs
D’r is netuurlek niks op tege veur Limburgse auteurs um in ’t Nederlands te sjrieve en te publicere. Nederlands is veur alle Limburgers op z’n mins eus twiede taol en ’t is get weerd es veer us in die taol good kinne oetdrökke en Limburg ouch euver de grenze vaan eus provincie kinne prizzentere. Zoe lang es veer eus moojertaol mer neet es minderwierdeg besjouwe. Meh daovaan kinne veer Paul noch Marleen verdinke want es de kans ziech veurdeit publicere ze ouch in ’t Kirchröadsj of ’t Mofers.
Meh tot in eus bibliotheke nog ummertouw wieneg Limburgstaolege literatuur te vinde is, dat maag Veldeke ziech wel aonrekene. D’r zal de koumenden tied mie aondach besteid mote weure aon ’t propagere vaan ’t gesjreve Limburgs. Vaandao tot Veldeke zien Literatuurcommissie nui leve geit inbloze. Um sjrijvers te stimulere Limburgs te sjrieve zètte veer ouch eder week ’n editie vaan de rubriek Lidioom vaan Wim Kuipers op de website, boe in bezunder Limburgse wäörd weure beleech en geëxpliceerd.
Beuk bestèlle
’t Nui book vaan Paul Weelen heet es titel “Thuis” en geit euver May en Bertie die begin jaore viefteg vaanoet Limburg nao Canada emigrere meh dao oondaanks ougensjijnelek succes heimwee nao hunne geboortegroond hawwe en beslete trök te koume. ’t Book is te bestèlle bij Oetgeverij TIC veur de pries vaan € 18,90.
’t Nui book vaan Marleen Schmitz heet es titel “Een verre vriend” en geit euver Rita, die ’n relatie heet mèt ‘ne militair dee nao Afghanistan geit en neet oongesjoonde trökkump. Es heer de relatie verbrik moot Rita op eige bein liere stoon en geit ze op zeuk nao häöre pa dee ze noets gekind heet. ’t Book is te bestèlle bij Oetgeverij Zomer en Keuning veur de pries vaan € 17,50.