Lidioom: Digitale rapen

Nog meer rapen? Nou ja, ze zijn te gaar geworden en in de GFT-bak kieperen is zonde. Maar wat was er ook weer aan de hand? Ik wilde weten hoe mijn woorden keul en keulkes (koolplantjes) elders in Limburg genoemd worden. Ze staan echter niet in het agrarisch deel van het WLD (Woordenboek van de Limburgse Dialecten). Wel de koolrabi, eigenlijk een groente. Die is bij de landbouwgewassen beland omdat er een knol te ontdekken valt, zoals bij rapen, stoppelknollen en ook bieten. Ach ja, gaan we daar toch te rape…

Ik verdronk haast in een zomp vol raapwoorden. Ze lagen voor het oprapen. Ik denk dat het er zeker achthonderd waren. Rustig blijven, zei mijn vroegere ik, vooral niets en niemand afkraken. Het leek me duidelijk dat de redactie van dat deel van het WLD geworsteld had met al die rapen. Ik ontwaarde een wirwar van soms dezelfde, vaak nauwelijks verschillende woorden. Wat in B een bovengrondse raap zou zijn, bleek in D een stoppelknol, in E een koolrabi. Ontroerend, maar wie heeft daar nog wat aan. Ik denk niet dat er zeven verschillende spellingen voor het woord kóllerabe nodig zijn. Als een schrijver zich herinnert dat hij in dienst stoppelknollen met de bajonet schilde en opat, van de honger, dan weet hij daar heus wel de plaatselijke naam voor. Hoeft hij niet op te zoeken. Daar komt bij: het WLD is niet meer te krijgen. Staat wel digitaal te raadplegen, maar makkelijk is opzoeken daar niet.

Wat had er daarom moeten gebeuren? Er had een zogeheten handwoordenboek van het Limburgs moeten komen. Daar staan alle belangrijke woorden in die schrijvers nodig (zouden kunnen) hebben. In een duidelijke, normale spelling. Een woordenboek zoals de Friezen, Zeeuwen, Groningers, Dren- en Twenten ook hebben.

Was ook beloofd. Het zou kort na het voltooien van het immense WLD vervaardigd worden. Ik meen ‘begin van de nieuwe eeuw’ onthouden te hebben. Ik heb niets meer mogen vernemen. Jammer: daar zouden schrijvers in het Limburgs wel wat aan gehad hebben. Volgende week als voorbeeld het piemelkrieltje.

Reageren? Schrijf naar: redactie@veldeke.net

 

Dit is aflevering 43 van onze rubriek Lidioom, over het eigene van de Limburgse taal. Alle voorgaande afleveringen zijn terug te vinden in ons archief.