Lidioom: Ovens die gaan schijnen
Weer een aflevering van Lidioom die met een vraag eindigde: rijk aan woorden, wat is dat precies… Een vraag? Er staan alleen puntjes. Ik weet niet of een antwoord wel nodig is. Lidioom is bedoeld voor lezers en schrijvers, niet voor taalkunders. ’t Gaat mij om die Lust am Text, het plezier dat bijzondere of nieuwe woorden je bieden kunnen. Spelen met woorden ook.
Spelen: spitse of diepe gedachten, meningen, beeldend schrijven horen daar niet waarlijk bij. Spelen: een fabelachtige dribbel van Messi, maar de bal belandt tegen de paal. Plezier? Minder plezier als van een droog doelpunt dat bovendien nog de beker met de grote oren oplevert? Dat zal persoonlijk zijn, afhankelijk van wat me het belangrijkste vindt.
Ik dwaal af. Daarom de vraag: ben je een betere vertaler of schrijver als je meer woorden in de pen hebt? Die uitdrukking is nog van vroeger, toen de betere man met de vulpen schreef. Ach, als toerist heb je aan duizend woorden al heel wat. Maar we hebben het hier over schrijven, niet zozeer over het gesproken woord. Het Limburgs is Riek van klank – de titel van een boek van Veldeke. Ik zou zeggen: riek AAN – is dat afwijkend idioom? Wie zal het zeggen, maar wat zijn taalklanken?
Eventjes. Ik tel op de pagina’s 68 en 69 van deel II, aflevering EEN van ’t WLD (Woordenboek van de Limburgse Dialecten) meer dan dertig verschillende spellingen van het woord aove (oven), en wel de bak- of bakkersoven. Wat moeten we daarmee? Ik besluit maar met het woord inje (eindigen) uit de Limburgse versie. Verwarrend? Dat inje kan ook innen betekenen, al zal dat aangepast AN zijn. Zie: hij injde een ton van zijn oom. Ofwel: je mag best woorden overnemen. Of alleen in een (iets andere) betekenis? De hoofdredacteur van de v. Dale behandelde gisteren in Trouw de opkomst van her Engelse woord shinen ofwel stralen, schitteren. Kiek det maedje oet Gelaen dao ins sjtaon shinen. Schijnen? Nee: die betekenis had ‘schijnen’ (nog?) niet.
Reageren? Schrijf naar redactie@veldeke.net
Er zijn al meer dan dertig eerdere afleveringen van de rubriek Lidioom verschenen. U kunt ze terug vinden in ons archief.