Lidioom: Plezier met Oos Taal

Oh ja? Sluuëppe dao? Zoiets had ik bedoeld als slot van de vorige Lidioom. Toch maar geschrapt. Lezers zouden denken dat ik puzzels maak voor op de coronacamping. Ik had nog een krantenkop uit april: Nostalgiegolf: keert doet-ie ’t’ terug op tv? Wilde wijzen op die  aldaar mishandelde voornaamwoorden. Maar sluuëppe dan? Staat in het woordenboek van Venlo; verklaring: slaapt hij?

Daar wil ik het nog even over hebben: het voornaamwoord ‘hij’ dus. Of hae, in Maastricht heer, als hër gespeld door de buren van Gronsveld. Wezenlijk verschil? Ook hè waart daar rond. Ik kan nog wat van die valse parels vinden, maar hoe je die spelt en uitspreekt: geen zin in. Merkwaardig: Gronsveld zou nog ’n hebben voor hër; citaat: ’n Haw han wie roffelsjöp (saort schepschop). In Maastricht meen ik iets als de te zien voor heer (hij). Dat kan ook een verkorting van dae (die) zijn. (Zal wel: ik wil niet naar Schoonenberg).

Maak ik nu de kachel aan met deze soms vreemde woorden? Nee, ik brand me daar niet meer aan. Ik laat enkele eigenheden en misschien bijzondere woorden zien, die niet meer zijn dan spelvarianten, waarbij ‘spel-‘ (helaas) niet van ‘spelen’ maar van ‘spellen’ komt. Om een hele geschrapte alinea samen te vatten: Lidioom bemoeit zich niet met uitspraak en de nauwkeurige weergave daarvan, vaak met  onbegrijpelijke leestekens (hër), noch met grammatica. Lidioom is vooral bedoeld om plezier, genoegen te krijgen in Oos Taal.

Kun je net zo goed door die misschien wel tachtig woordenboeken bladeren.

Klopt. Maar bijzondere woorden in een interessante tekst lijkt me beter. Ook een vrolijke vrijheid vind ik belangrijk. Zolang iedereen zijn hoogsteigen Oos Taal maakt, hoef je niet wakker te liggen van het vingertje van de provinciale drs. Schoolmeesters. Wie in het Limburgs schrijft, moet dat vooral doen om het plezier (alweer?) te laten zien dat hij heeft, met en door Oos Taal. Het Nederlands is dan voor voorschriften en mededelingen.

Hiermee sluit ik het algemeen gedeelte van Lidioom af – de theorie;   dat klinkt wetenschappelijk hoewel idioom geen wetenschap an sich is. Gaan we maar verder met dat plezier.

Reageren? redactie@veldeke.net of veldgewas@home.nl

Lidioom is onze wekelijkse rubriek over het eigene van de Limburgse taal. Alle voorgaande afleveringen zijn terug te vinden in ons archief.